Herbehereetako politika: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
'Coat of arms of the Netherlands.png' -> 'Royal Coat of Arms of the Netherlands.svg' using GlobalReplace v0.2a - Fastily's PowerToys: vector version
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
6. lerroa:
Estatu burua [[monarka]] bat da, gaur egun [[Beatriz Herbeheretakoa|Beatriz Erregina]]. Konstituzionalki monarkak hainbat botere ditu baina berez funtzio zeremonialak betetzen ditu. Monarkak kabinete berriaren formazioan eragin dezake, eta alderdi politikoen arteko epaile moduan joka dezake.
 
Praktikak botere exekutiboa Kabinetearen esku beratzen da. Dagoen sistema alderdi-anitza dela eta [[XIX. mendemendea|XIX. mendetik]]tik inoiz ez da egon alderdirik gehiengo osoa lortu duenik eta horregatik Kabineteak sortu behar dira. Horretan hogeita hamar ministro inguruan daude, horietatik batetik hirura ez dute ministerio zehatzik eta beste hainbeste estatu idazkari. Gobernuaren burua [[Herbeheretako Lehen Ministroa]] da, normalki koalizioan dauden alderdirik handienaren burua delarik.
 
Kabinetearen arduren artean bi ganbara dituen parlamentua, botere legislatiboa duena. Bigarren Ganberako (Behe Ganbera), hauteskunde zuzenetan hautatzen dira, lau urtero ospatzen direnak normalean. Biltzar Probintzialak ere lau urterik behin egiten dira. Biltzar Probintzialetako kideek 75 ordezkari hautatzen dituzte Lehen Ganberan (Goi Ganbera), botere legislatiboa duena, baina ez hauek proposatzeko edo aldatzeko, bakarrik atzera emateko.
12. lerroa:
Langile [[sindikatu]]ak eta erakundeak kontsultatzen dituzte erabaki finantziero, [[ekonomia|ekonomiko]] eta gizarte gaietan. Horretarako [[Herbeheretako Kontseilu Ekonomiko-Soziala]] biltzen da.
 
[[Bigarren Mundu Gerra]]ren ostean Herbeherek aurretik izan ohi zuten neutralitatea hautsi eta [[Nazio Batuen Erakundea|Nazio Batuak]], [[Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea|OTAN]] eta [[Europar Batasuna]]n sartu zen.
 
Herbehereek tradizio handia dute tolerantzia sozialean. [[XVIII. mendea]]n [[Herbeheretako Eliza Erreformatua]] zen ofiziala, baina [[katolizismo]] eta [[judaismo]]a oso onartuak ziren. Gaur egun [[droga]]k, [[prostituzio]]a, [[homosexualhomosexualitate|homosexualen]]en arteko ezkontzak eta [[eutanasia]]ren inguruko legeak dituzte, munduko askeenak.
 
[[1919]]tik aurrera [[sufragio unibertsal]]a ezarri zen eta hortik aurrera hiru alderdi familia egon dira:
* Indartsuena izan den eta gaur egun ere baden [[demokristaukristau demokrazia|demokristauak]]ak. Gaur egun [[Deialdi Demokristaua (Herbehereak)|Deialdi Demokristaua]] (CDA) alderdiak du hor botere handiena.
* [[SozialdemokrataSozialdemokrazia|Sozialdemokratak]]k, batez ere [[Herbeheretako Alderdi Laborista]] (PvdA).
* [[LiberalLiberalismo|Liberalak]]ak, batez ere [[Demokrazia eta Askatasunaren aldeko Alderdi Popularra]].
Demokristuak beti egon dira kabinetean, koalizioan beste bietako batekin. [[1970eko hamarkada]]n alderdi sistema oso hegazkorra bilakatu zen, alderdi klasikoek boterea galdu zutelako eta [[Alderdi Erradikal Demokrata (Herbehereak)|Alderdi Erradikal Demokrata]] edo [[D66 Alderdi Liberal Progresista]]k boto asko lortu zituzten.