|
[[Fitxategi:Milkau Oberer Teil der Stele mit dem Text von Hammurapis Gesetzescode 369-2.jpg|thumb|200px|[[Hamurabiren Kodea|Hammurabi Kodea]]]]
'''Hamurabi'''<ref>EIMA: [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net/r43-573/eu/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/ONOMASTIKA/IZEN%20ZERRENDAK.pdf ''Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak''].</ref> (k.a. 1792 - k.a. 1750) [[BabiloniaBabiloniar Inperioa|Babiloniako]]ko erregea izan zen. Bere erreinuak Babiloniaren eta [[amortar]] nomaden igoera irudikatu zuen.
Hamurabi erregea [[Rim-Sin]] erregearen jabetzak eskuratzen saiatu zen, eta bere zazpigarren urtean tronuan bere aurkariaren bi jabetza nagusienetakoak eskuratu zituen, [[Uruk]] eta [[Isin]].
Behin jabetza hauek indartuta, beste jabetza batzuen bila hasi zen, eta hala, lau urteren buruan [[Rapiqum]] eta [[Shabili]] eskuratu zituen, eta [[Emutbal]]en aurka espedizioak burutu zituen [[BabiloniaBabiloniar Inperioa|Babiloniako]]ko ekialdean.
Hain indartsu bihurtu ondoren, azkar sortu zen [[Tigris]]eko herrien koalizio bat errege honi aurka egiteko. Ondorioz, Bi erreken guda egin zen eta [[Tigris]]eko herrien koalizioa menderatua izan zen, eta erregetzako 31. urtean [[Sumer]] eta [[AkadAkadiar Inperioa|Akadeko]]eko errege aldarrikatu zen, honela [[Mesopotamia]]ren agintea bermatzen zuen. Hala ere konkistak jarraitu zituen, [[Mari (Siria)|Mari]] , [[Malgium]] eta [[Subartu]] hiriekin.
Bere erregetza [[HammurabiHamurabiren Kodea|Hammurabi Kodearekin]]rekin amaitu zen, arauez osatutako kode bat, geroko kodeentzako modelo bezala balio izan zuena, oso garrantzitsua suertatu zen dokumentu hau Mesopotamiako gizartea ikertzeko. Bere heriotzaren ondoren [[Anarkia]] urte batzuk ezarri ziren, pertsonai ezezagun batzuk tronuarengatik borrokan aritu ziren eta. semeak hartu zuen erregetza.
== Hamurabiren kodea ==
Ausa hirian aurkitu ([[1901]]-1902) eta gaur egun [[LouvrekoLouvre museoa|Louvreko museoan]]n dagoen dioritazko zutarri batean idatzirik gorde den Hamurabi, Babiloniako erregearen lege bilduma. Zilindroaren behe-erliebean Samas, justiziaren jainkoa, ageri da Hamurabiri legeak ematen, erregearen legea jainkoaren hitza dela adierazi nahiz. Zutarriaren bi aldeetan, molde kuneiformez (ziri erako moldez), akkadieraz idatzitako 282 epai daude, 34 zerrendatan. Epai bilduma bat da, eta epaileentzako orientabidea izan nahi du, tokian tokiko ohiturak baztertu gabe, hala ere. Hiru gizaki maila bereizten dira bertan: libreak, mendekoak eta esklaboak. ''[[Talioiaren lege|Talion legea]]'' da oinarri. Familia eskubideari dagokionez (emaztearen legezko nortasuna, ezkontza haustea, herentzia, etab.), halako oreka bat gertatzen da gizonezkoen eta emakumezkoen artean. Merkatarien aginpidea sendo bermaturik dago. Kodearen berritasuna legezko printzipioak argi adierazi izanean datza, eta berdintasuna du helburu nagusia. Erabateko eragina izan zuen antzinateko [[Ekialde HurbilHurbila|Ekialde Hurbileko]]eko legedietan. Bestalde, bertan erabilitako idazkera literatura eredu klasiko bilakatu zen urte luzeetan.
== Erreferentziak ==
| aurrekoa = [[Sin-Muballit]]
| titulua = Babiloniako erregea
| epea = [[K. a. XVIII. mendea|K. a. 1792]]-[[K. a. XVIII. mendea|K. a. 1750]]
| ondorengoa = [[Samsu-Iluna]]
}}
{{commonskat}}
* [[Hamurabiren Kodea|Hammurabi Kodea]]
[[Kategoria:Babiloniako errege-erreginak]]
| 