|
'''Migrazio Garaia''' historialariek 300. urtetik 900. urtera arte [[Europa]]n gertatutako giza-migrazioari ematen dioten izena da. Migratutako herriek germaniar eta eslaviar jatorria zuten batez ere. Migrazioa eragin zuen kausa zehatza zein zen ez da jakiten. Hipotesiek [[huno]]en inbasioa, populazio-presioa edo klimaren aldaketa aipatzen dituzte.
Bi fasetan sailkatzen da Migrazio Garaia. Lehenengoa 300 eta 500 bitartean gertatu zen. Germaniar tribuek (ikusi: [[ostrogodo]]ak, [[bisigodo]]ak, [[burgundiar]]rak, [[alano]]ak, [[lonbardiarlombardiar|lonbardiarrak]]rak, [[anglo]]ak, [[saxoi]]ak, [[juto]]ak, [[suebo]]ak, [[alaman]]ak) [[Erromatar InperioInperioa]]arenren erasoaren ondorioz, mendebaldeko erdiko zonaldeak haien menpe geratu ziren. [[Bisigodo]]ak Inperioan barnan sartzeko lehendabizikoak ziren. Hasiera batean, mugak defenditzera deitu bazieten ere, [[410]]ean [[Antzinako Erroma|Erroma]] bera arpilatu zuten.
Bigarren fasea 500 eta 900 bitartean suertatu zen. Eslaviarrak eta turkiarrak (batik bat) ekialdeko [[Europa]]n, [[Anatolia]]n eta [[KaukasoKaukasia|Kaukasoetan]]etan sartu ziren. (ikusi [[avaro]]ak, [[huno]]ak, [[arabiar]]rak, [[barego]]ak). Fase honetako azken uholdea [[magyar]]rek eta [[bikingo]]ek osatu zuten.
== Lehenengo fasea ==
Vandaloek, sueboek eta alanoek, [[Galia]] zeharkatuta, [[Iberiar penintsula]]n sartu ziren [[409]]an. Sueboak ipar-mendebaldean kokatu ziren, baina beste biak, [[429]]an [[Afrika]]ra igaro eta, Inperioko probintzia horiek azpiratu zituzten [[Genseriko]]ren agindupean.
[[BisigodoaBisigodo]]kak [[418]]an finkatu ziren [[Tolosa (Okzitania)|Tolosaren]] inguruan itun (''foedus'') baten bidez. Burgundiarrek [[Lyon]] hartuta ([[457]]), [[Rhône|Rodano]] eta [[Saona]]ren arroetan hedatu ziren hurrengo hurteetan. [[Frankoak|Frankoek]] [[Klovis I.a|Klovis]] zuten buru nagusia ([[481]]-[[511]]). Honen zuzendaritzapean, kristau bihurtzeaz gain, [[Galia]]ko iparraldean gotortzetik bisigodoak garaitzera ([[506]]) eta hegoaldera mugiaraztera iritsi ziren.
[[Anglo]]ak, [[juto]]ak eta [[saxoi]]ak [[Britainia HandiHandia|Britainia Handira]]ra migratzen ziren, [[442]]tik erromatar armadarik gabe. Hainbat britainiarrek kontinentera jo zuten, beste [[Bretainia]] bat sortuz. [[Teodoriko]] buru zuten [[ostrogodo]]ek [[Italia]] okupatu zuten. Alamanak, [[bavariar]]rak, [[turingiar]]rak eta saxoiak [[Rhin]] aldera finkatu ziren.
== Bigarren fasea ==
Nolanahi ere, hauek ez ziren Goi Erdi Aroan [[Mendebaldeko Europa]]k jaso zituen inbasio bakarrak. [[BikingoakBikingo]]ak Europa osoan zehar [[VIII. mendemendea|VIII. mendez]]z geroztik. [[Norvegia]]rrak [[Ozeano AtlantikoAtlantikoa]]ann mugitu ziren batik bat. [[Britainia Handia]] eta [[Irlanda]] arpilatu zituzten nagusiki, baina [[Frantzia]] eta [[Iberiar penintsula]] ere ([[Gartzea Eneko|Gartzia Iñigez]] [[IruñeIruñea|Iruñeko]]ko buruzagia bahitu zuten). [[Islandia]]ra ([[860]]) eta [[Groenlandia]]ra era iritsi ziren. [[Danimarka|Daniarrek]] [[Mantxako Kanalkanala|Mantxako Kanalean]]ean arpilatu zuten gehienbat. [[Ingalaterra]]ko koroa lortu zuten Knut Handiarenkin, eta [[Frantzia]]n, [[911]]n, [[Normandia]]n finkatu ziren. [[Suedia]]rrak ekialdean mugitu ziren, [[Baltikoa|Itsaso BaltikoBaltikotik]]tik [[Itsaso Beltza|Beltzaraino]]. Salerosketarako kokaguneak finkatu ziren [[Errusia]]ko estepetetan, eta [[Konstantinopla]]ko merkataritzan parte-hartze handia izan zuten.
Beste aldetik, [[Erdialdeko Asia]]tik ere hainbat herri iritsi zen Europaraino. [[Balkanak|Balkanetara]], [[bulgaria]]rrak etorri ziren. Zonalde horretan, aurreko mendeetan emeki-emeki zabaldu ziren [[eslaboeslaviar hizkuntzak|eslaboak]]ak botere-hutsuneaz probestuta. [[Hungaria]]rrak [[Erdialdeko Europa]]ra [[IX. mendea]]ren amaieran iritsi ziren. Hortik, ingurunea arpilatu zuten harik eta Oton I.ak [[955]]ean garaitu zituen.
{{commonskat}}
|
