Balmaseda: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
hasiera eta etimologiaren atala txukuntzea |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
37. lerroa:
Balmasedak [[Artzentales]], [[Sopuerta]] eta [[Zalla]]rekin egiten du muga ekialdean; hegoaldean, berriz, [[Burgos]] probintziako [[Mena Harana]]rekin.
Udalerria lurralde menditsu batean dago kokatuta, [[Ordunteko mendilerroa|Ordunteko Mendien]] luzapenean. [[Kolitza]], Canto, Terreros eta [[Garbea]] gailurrak azpimarra daitezke. Handik ibarra [[Cadagua|Kadagua]] ibairaino hedatzen da, Sabugal mendia, Tueros zelaia eta [[Arbalitza]] mendia sortaldean utzita. Kadagua ibaiak ibar estua sortzen du, eta Acebo, Kolitza, Tueros eta Angostura erreketako urak hartzen ditu.
== Historia ==
[[Fitxategi:Zubia ots.jpg|250px|thumb|left|[[Zubi Zaharra (Balmaseda)|Zubi Zaharra]] [[Cadagua|Kadagua]] zeharkatzeko]]
Lurraldean badira giza aztarnak [[historiaurre]]tik, baina lehen albiste zehatza [[1199]]ko urtarrilaren 24koa da, Bortedoko jaun [[Lope Sanchez Menakoa]]k hiribildua ([[Bizkaia|Bizkaiko]] lehena) sortu zuen egunekoa, [[Logroñoko Forua]] emanda. Sortzen [[Bizkaia|Bizkaiko]] lehen hiribildua izan zen. Hiribildua bertan kokatzeko arrazoiak mendia artean ondo defenditutako hiria sortzeko aukera eta [[Gaztela]]ren eta Bizkaiaren arteko ibilbide komertzialak (erromatar galtzada zaharra baliatuz) izan ziren.
46. lerroa:
Horregatik, Balmaseda merkataritza eta aduana leku garrantzitsua bilakatu zen. Haren kale-kantoietan dendak, ostatuak, eskulangintza tailerrak, errementeriak eta abar sortu ziren. Halaber, komunitate judu handia bildu zen, kanporatu zituzten arte.
XVIII. mendean salgaien zirkulazioa gutxitu egin zen, [[Urduña]]ko ibilbidea zabaldu eta gero. [[Iberiar Penintsulako Gerra|Espainiako Independentzia
Hala ere, trenbideak ailegatzeak eta XX mende hasierako industrializazioak garai berri bat ekarri zuten Balmasedara. [[La Robla trenbidea]]k bere tailer eta zerbitzuekin beste hainbat eskualdetako jendea eraman zuen Balmasedara,eta horrek hazkunde demografiko handia sortu zuen.
71. lerroa:
== Politika ==
[[2011ko udal eta foru hauteskundeak Hego Euskal Herrian|2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeen]] emaitzen ondorioz, [[
{| class="wikitaula" border="1"
85. lerroa:
| <center>2.215 (%48,28)<center />
|-----
| bgcolor="#F8C080"| [[
| <center>2<center/>
| <center>788 (%17,18)<center />
101. lerroa:
| <center>145 (%3,16)<center />
|-----
| bgcolor="#ebafef"| [[Ezker Batua-Berdeak|Ezker Batua - Berdeak]] (EB-B)
| <center>-<center/>
| <center>40 (%0,87)<center />
112. lerroa:
* Karmen eguna: [[uztailaren 16]]an jai herrikoia, zezenketekin.
* Seberino Deuna: [[urriaren 23]]an, jai patronalak dira. Ezaguna da Putxera Lehiaketa. Horrez gain, kalejirak, fanfarreak, haur jokoak, kultura eta kirol ekitaldiak, dantzak, kontzertuak, berbenak...
* [[Balmasedako
== Ondasun nabarmenak ==
118. lerroa:
[[Fitxategi:Balmaseda (Vizcaya)-Palacio de Horcasitas-1.jpg|thumb|200px|right|Horcasitas jauregia.]]
* Seberino Deunaren parrokia. [[XIV. mendea|XIV.]] edo [[XV.
* Donibane Eliza. Eraikina [[XV.
* [[Zubi Zaharra (Balmaseda)|Muza zubia edo Zubi Zaharra]]. Hiribildura sartzeko zubia, [[XIII.
* Udaletxea. Estilo [[arkitektura
* Santa Klara monasterioa. [[XVII.
* Horcasitas edo Buniel jauregia. [[XVII. mendea]]n eraikia, Horcasitas familiarena izan zen, baita Balmasedako Aduana ere.
* Urrutia jauregia. [[XVII. mendea|XVII. mendeko]] jauregi [[
* Sebastian eta Roke Deunen baseliza. [[XIII.
* [[Boinas La Encartada museoa|La Encartada txapela lantegia]].
* [[Villa Lola]] indianoen etxea.
== Garraioa ==
[[Ferrocarriles de Vía Estrecha|FEVE]] tren konpainiak udalerri honetan bi geltoki ditu: [[Balmasedako geltokia]] eta [[La Calzadako geltokia]].
== Hiri senidetuak ==
141. lerroa:
* [[Santiago Uranga]] ([[1913]]-), margolaria.
* [[Roberto Rodet]] ([[1915]]-[[1989]]), margolaria.
* [[José Manuel Esnal|Jose Manuel Esnal]] "Mané", futbol entrenatzailea.
* Teodomiro Alonso, Balmaseda Futbol Clubaren sortzailea
| |||