Mediterraneoa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
|||
2. lerroa:
[[Fitxategi:Calanques.jpg|right|190px|thumb|Mediterraneo itsasoa, [[Marseilla]]tik ikusita]]
'''Mediterraneoa''' edo '''Mediterraneo itsasoa'''<ref>{{Web erref|izena=22 or.|izenburua=159. araua|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0159.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2010-10-6}}</ref> [[Ozeano
[[Erromatar Inperioa|Erromatarrek]] ''Mare Nostrum'' («Gure Itsasoa») izena eman zioten.
== Historia ==
Mediterraneo itsasoa historian zehar mundu osoan izan den leku garrantzizkoenetako bat da. Hego-ekialdeko ertzean zabaltzen da [[Nilo]] ibaiaren harana, eta han izan zen antzinako zibilizazio aberatsenetako bat. Ekialdeko Mediterraneoan, [[K. a. XVI.
[[K. a. 1000ko hamarkada|K. a. 1000]]. urtearen inguruan Mediterraneoa bi gunetan zegoen bereizturik: sortaldean, greziarrak ziren nagusi, Asiako koloniak barne; sartaldean, berriz, kartagotarrek zuten nagusitasuna, Zirenaikako mugatik Hispaniaraino. Ondoren Erromak hartu zuen nagusitasuna, mendebaleko eta ekialdeko herrialde guztiak bilduta. Erromatarrek mendeetan zehar erabateko aginpidea izan ondoren, inperioa bi zatitan banatu zen, sortaldeko inperioa alde batetik eta sartaldekoa bestetik. [[VII.
[[XV.
[[2014]]ko [[abenduaren 10]]ean jakin zenez, mundu osoko itsasoetan gutxienez 4.272 migratzailek bizia galdu zuten, 3.419 pertsonek Mediterraneoan<ref>[http://www.berria.eus/paperekoa/5102339/020/004/2014-12-11/3419.htm «3.419»], ''Berria'', 2014-12-11</ref>.
17. lerroa:
== Geografia ==
Iparraldean Europa eta [[Anatolia]] ditu, hegoaldean [[Iparraldeko Afrika]] eta ekialdean [[Levante (Ekialde Hurbila)|Levante]].
2.500.000 km² inguru ditu eta gehieneko sakonera 5.020 m-koa du, [[Jonikoa|Joniar
Hiru penintsula handi daude Mediterraneo itsasoan: Iberiakoa, Italiakoa eta Balkanetakoa. Mediterraneo itsasoko uharte eta uhartedi nagusiak Sizilia, [[Sardinia]], [[Korsika]], [[Balear uharteak|Balearrak]], [[Zipre]], Kreta eta [[Joniako uharteak]] dira.
26. lerroa:
* Ekialdean: [[Zipre]], [[Kreta]] eta [[Rodas]].
* Erdialdean: [[Sardinia]], [[Korsika]], [[Sizilia]] eta [[Malta]].
* Mendebaldean: [[Mallorca]] eta [[Menorca]] ([[Balear uharteak|Balear Uharteak]]).
== Barneko itsasoak ==
32. lerroa:
* [[Liguriako itsasoa]]
* [[Tirreniar itsasoa]]
* [[Adriatikoa|Itsaso Adriatikoa]]
* [[Jonikoa|Itsaso Jonikoa]]
* [[Egeo|Egeo itsasoa]]
== Kostaldeko herrialde eta hiri nagusiak ==
=== Estatuak ===
==== Europakoak ====
* '''[[Espainia]]''': [[Ceuta]], [[Melilla]], [[Valentzia]], [[Bartzelona]], [[Palma Mallorcakoa|Mallorcako Palma]].
* '''[[Frantzia]]''': [[Niza]], [[Marseilla]].
* '''[[Monako]]''': [[Monako]], [[Monte-Carlo]].
48. lerroa:
* '''[[Montenegro]]''': [[Bar]].
* '''[[Albania]]''': [[Durrës]].
* '''[[Grezia]]''': [[Patras]], [[Atenas]], [[Tesalonika|Salonika]].
==== Asiakoak ====
* '''[[Turkia]]''': [[Esmirna|Izmir]], [[Antalya]].
* '''[[Libano]]''': [[Tripoli (Libano)|Tripoli]], [[Beirut]], [[Sidon]], [[Tiro]].
* '''[[Siria]]''': [[Latakia]], [[Tartus]].
65. lerroa:
=== Bestelako lurraldeak ===
* '''[[Okzitania]]''': [[Niza]], [[Marseilla]], [[Monako]].
* '''[[Katalan Herriak]]''': [[Valentzia]], [[Bartzelona]], [[Palma Mallorcakoa|Palma]], [[Eivissa]], [[L'Alguer]].
* '''[[Gibraltar]]''': [[Gibraltar]].
* '''[[Palestina]]''': [[Gazako zerrenda|Gaza]].
== Ibaiak ==
Hurrengo ibaiak Mediterraneon itsasoratzen dira: [[Júcar|Jucar]], [[Segura ibaia|Segura]], [[Ebro]], [[Rodano (ibaia)|Rodano]], [[Po]], [[Nilo]].
== Erreferentziak ==
|