Zelula ziklo: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
tNo edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:Three cell growth types.png|thumb|320px|Hiru zelula zatiketa mota: [[fisio bitar]]ra, [[mitosi]]a eta [[meiosi]]a.]]
'''Zelula zikloa''' edo '''ziklo zelularra''' [[zelula]] batean izaten diren gertaera saila da, zatiketa eta bikoizketa (erreplikazioa) eragiten dituena. Ziklo hau funtsezko prozesua da [[bizi]]aren garapenean, [[organismo]] ororen ugalketaren oinarrian baitago, eta baita ere [[ile]]a, [[azal (argipena)|azala]]a, [[odol]]a eta barne [[organo]] batzuk berritzen diren prozesuan.
 
Espezie [[prokarioto]]etan, zatiketa [[fisio bitar]] edo [[erdibiketa]] bidez egiten da. Zelula hauek, oro har, kromosoma bakarra izaten dute, [[ADNarendNAren erreplikazio|erreplikatu]] egiten dena geroago banandu eta zelula zatitu aurretik.
 
Espezie [[eukarioto|eukariota]] plurizelularretan bi zelula mota bereiz ditzakegu:
* [[Zelula diploide]]ak: [[Kromosoma]] mota bakoitzeko bi ale dituzten zelulei deritzo, 2n bezalaxe irudikatzen dira n zelula batek dituen kromosoma kopurua delarik.
* [[Zelula haploide]]ak: Kromosoma mota bakoitzeko ale bakar bat dutenei deritze, n bezala irudikatzen dira.
14. lerroa:
* Kromosoma kopuru bereko zelulak sortarazten dituen banaketa, ''[[mitosi]]a'' izeneko prozesu nuklearrarekin eta ''[[ugalketa asexual]]arekin'' lotuko diren zelulek ordea kromosoma mota bakoitzaren informazio erdia bakarrik jasoko dute eta honi esker indibiduo berri bat sortzeko gaitasuna edukiko dute; hau dela eta gameto izena jasotzen dute.urik dagoena.
 
* Kromosomen erdia dituzten zelulak sortarazten dituen banaketa, ''[[meiosi]]a'' izeneko prozesu nuklearrarekin eta ''[[sexu ugalketa|ugalketa sexualsexualarekin]]arekin'' loturik dagoena.
 
== Ziklo zelularra eta ugalketa asexuala ==
25. lerroa:
[[Mikroskopio]]tik begiratuz gero bitan bana daiteke ziklo zelurra, interfasea (G1, S eta G2); hau da, zelulak nukleoa aurkezten duen epe luze bat; eta zatiketa, honen azken ondorio bi zelula alaba ematen izango delarik. Interfasearen amaieran hasten da DNA-ren bikoizketa, honek gero banaketa ematen denean zelula alaba bakoitzak informazio genetiko bera edukitzen baimentzen duelarik.
 
Interfasea ikuspuntu biokimiko batetik oso fase aktiboa da, bertan zelula batek behar dituen sustantzia guztiak sintesia gertatzen baita, [[Azido desoxirribonukleiko|DNA]]-rena barne. Meiosian, hau da, zatiketan, sintesi biokimikoa murritza da eta [[Azido desoxirribonukleiko|DNA]]-aren banaketa bitan da ia egiten den prozesu bakarra. M fase hau ziklo zelularraren hamarren bat bakarrik irauten du.
 
=== Interfasea ===
[[Fitxategi:Cell Cycle 2.png|thumb|230px|Zelula zikloaren diagrama, faseekin.]]
 
S fasea (ingeleseko ''synthesis''-etik) [[ADNarenDNAren erreplikazio|DNAren bikoizketa]] gertatzen deneko faseari deritzo, ondoren mitosia, hau da, honen zatiketa gerta dadin. (G1, S eta G2) faseak gertatzen dira bertan:
 
==== ''G1 fasea'' ====
79. lerroa:
== Ikus, gainera ==
{{commonskat}}
* [[ADNarenDNAren erreplikazio|ADNaren erreplikazioa]]a
 
[[Kategoria:Biologia|Histologia]]