|
| galera2 =
}}
'''Padurako gudua''' (batzuetan '''Arrigorriagako gudua''') [[Bizkaiko jaurerria|Bizkaiko Jaurerria]] sortu zuen gudua zen, [[Bizkaia]] menderatu nahi zuten [[Leongo Erresuma]] tropak eta [[Jaun Zuria]]k zuzendutako [[bizkaibizkaia|bizkaitarren]]tarren artekoa.
Guduaren bilakaeran [[kondaira]] eta [[historia]] nahasten dira, [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] gertaerak izanik konprobatzea zaila delako eta iturriak ere ez direlako fidagarriak. [[Asturiasko Erresuma]]ren kronikoiek ez dute gudua aipatu eta [[Alfontso II.a Asturiaskoa]]k [[baskoi]]en matxinada mendean hartu zuela baino ez dute esaten.
[[Lope Gartzia Salazar]] idazle eta [[historia]]lariaren arabera,<ref>[http://parnaseo.uv.es/Lemir/Textos/bienandanzas/Menu.htm ''Istoria de las bienandanças e fortunas'' XX. liburukia]</ref><ref>Batzuen ustez, kondaira [[XIV. mendea]]n [[Barcelos]]eko kondea zen Piarresen ''"Livro de linhagem"'' liburutik hartuta dago, transliterazio bat baino ez izanik.</ref> [[IX. mendea]]ren erdi inguruan [[Bizkaia]] [[Leongo Erresuma]]tik independentzia lortzen saiatu zen. Hori zela eta, [[Leongo Erresuma|Leongo erregeak]] seme batek zuzendutako armada bidali zuen [[Bizkaia]] suntsitzeko. [[Leongo Erresuma|Leongo]] soldaduak [[Bakio]]raino ailegatu ziren.
[[BizkaiBizkaia|Bizkaitarrek]]tarrek, orduan, bozina edo adarra jo zuten tradizioko bost mendietatik ([[Gorbeia]], [[Oiz (argipena)|Oiz]], [[Sollube]], [[Ganekogorta]] eta [[Kolitza]]), eta batzarrean okupatzaileen aurka borrokatzea erabaki zuten. Horretarako [[Leongo Erresuma|Leongo]] armadari mezulariak bidali zizkioten. Mezulariek ordalia edo [[JaungoikoaJainko|Jaungoikoaren]]ren epailea proposatu zuten [[Leonleón (Espainia)|leondarrek]] nahi zuten lekuan. [[Leongo Erresuma|Leongo erregearen]] semeak erret-odola zuen pertsona bakarrik onartuko zuela lehiakidetzat erantzun zuen. [[BizkaiBizkaia|Bizkaitarrek]]tarrek [[Eskozia]]ko erregearen iloba zen [[Jaun Zuria]]ri eskatu zioten guduan buruzagi izatea. Honek proposamena onetsi zuen eta Paduran<ref>''"[[Istoria de las bienandanças e fortunas]]"'' liburuak dio ''"açerca de donde es Vilvao"'' ([[euskara]]z: "[[Bilbo]]tik gertu")</ref> borrokatzea adostu zuten. [[BizkaiBizkaia|Bizkaitarren]]tarren alde [[Durango]]ko Jauna zen Antso Astegisek ere egin zuen.
Gudua latza zen, alderdi biek hildako asko izanik. Tartean [[Durango]]ko Jauna eta [[Leongo Erresuma|Leongo erregearen]] semea hil ziren. [[LeonLeón (Espainia)|Leondarrek]] ihes egin zuten eta [[bizkaibizkaia|bizkaitarrak]]tarrak haien atzetik joan ziren [[Luiaondo]]n zegoen [[Malatu zuhaitza|malatu edo mallatu]] izeneko zuhaitzeraino. Leondar asko hil zituzten.
Iheslari [[Leonleón (Espainia)|leondarrak]] [[Aiara]]n dagoen [[Gorobel]] mendilerrotik pasa ziren. Kondairak dioenez, mendilerro horrek horregatik hartu zuen orduan ''Sálvada'' izena, iheslariek pasatzean ''"a salvo somos"'' ([[euskara]]z: "salbu gara") esaten zutelako.
Padurak ere izenaz aldatu zuen eta ordutik [[Arrigorriaga]] izena hartu zuen, hainbeste baitzen bere larretan isuritako odola. Garaipena lortu eta gero, [[bizkaibizkaia|bizkaitarrek]]tarrek [[Jaun Zuria]] [[Bizkaiko Jaurerriajaurerria|Bizkaiko Jaun]] izendatu zuten.
== Beste bertsioak ==
[[840]]an, [[Alfontso II.a Asturiaskoa|Alfontso II.aren]] tropa [[Asturiasko Erresuma|asturiarrek]], Ordoño bere anaiak zuzenduta, [[zerga]] ez ordainduak eskatu zizkioten [[Bizkaia]]ri ([[behi|idi]] bat, [[behi]] bat eta [[zaldi]] zuri bat). [[BizkaiBizkaia|Bizkaitarrek]]tarrek ukatu egin zuten eskaera, Padurako guduan borrokatuz eta irabaziz, eta ondoren tropa galtzaileak [[Luiaondo]]ko ([[Araba]]) [[Malatu zuhaitza|Mallatu edo Malatu zuhaitzeraino]] jarraitu zituzten, garai hartan hantxe baitzegoen [[Bizkaia|Bizkaiko]] muga. Harrezkero, Padura [[Arrigorriaga]] izatera pasatu zen (hitzez hitz "harri gorri askoko lekua"), gudua bortitzean isuritako [[odol]]ak lurzorua gorriz tindatu ei zuelako. [[Alfontso II.a Asturiaskoa|Alfontso II.aren]] gudarostearen zuzendari izandako Ordoño infantea bera borrokan hil zen, eta ordutik bere hilobia Santa Maria Madgalenaren elizan dago, [[Arrigorriaga]]n. Borrokan, [[bizkaibizkaia|bizkaitarren]]tarren artean, Lope Fortun nabarmendu zen, [[Mundaka]]koa, bere suhartasunagatik. Lope Fortun printzesa [[eskozia]]r baten eta Sugar izeneko [[Mundaka]]ko noble baten semea zen<ref>Beste batzuk berriz, [[Sugaar]] eta [[Mundaka]]ko printzesa baten ([[Mari]]rena beste batzuen esanetan) semea zela diote</ref>, eta guduaren ostean [[bizkaibizkaia|bizkaitarrek]]tarrek txalotu egin zuten eta [[888]]an euren [[Bizkaiko Jaurerriajaurerria|Jaun]] izendatu. [[Bizkaia|Bizkaiko]] lehen [[Bizkaiko Jaurerriajaurerria|Jauna]] bihurtu zen, [[Jaun Zuria]] izenarekin, oso ilehoria eta azalez zuria zelako.
== Erreferentziak ==
|
