Khasekhemuy: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Khasekhemwy lotu du, Wikidataren arabera.
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:Limestone statue of Khasekhemwy.jpg|thumb|200px|right|Khasekhemuyren eseritako estatua. [[Ashmolean Museoa]].]]
'''Khasekhemuy''', [[Egiptoko II. dinastia]]ko eta [[Egiptoko Aro Zaharra|Egiptoko Aro Zaharreko]] azken [[faraoi]]a izan zen, eta, [[Jürgen von Beckerath]]en arabera, [[K. a. 2709XXVIII. mendea|K. a. 2709tik]]tik [[K. a. XXVII. mendea|K. a. 2682]] arte gobernatu zuen.
 
'''Dyadyay''' bezala agertzen da [[AbidosekoAbidosko Errege Zerrenda|Abidoseko Errege Zerrendan]]n, eta '''Beby''' bezala [[SaqqaraSakkara|Saqqarakoan]]koan. [[Maneton]]ek, [[Sexto Julio Afrikano]]ren arabera, [[Jurgi Sintzelo]]ren bertsioan, bederatzigarren errege zen '''Kheneres'''ek, 30 urteko erregealdia izan zuela dio. [[TurinekoTuringo Errege Kanona|Turineko Errege Kanonak]]k, '''...bty'''ri, 27 urte, bi hilabete eta egun bateko erregealdia ematen dio.
 
== Bizitza ==
''Nemaathapy''rekin ezkondua, Initkaes eta Hetephernebtyren aita izan zen, eta, beharbada, [[Sanakht]] eta [[Djoser]]ren aitaginarreba.
 
''Bi Lurren'' berbaterazletzat hartzen da bere agindupean, Peribsenen erregealdiaren ondoren banatua. Iparraldeko [[nomo]]en matxinadekin amaitu zuen eta, [[Egipto Beherea|Behe EgiptoEgipton]]n jatorria zuen Nemaathapy printzesarekin ezkondu izanak, bere boterea lurralde osoan sendotu zuen. Uste denez, herrialdea berriz bateratzerakoan, bere izena Khasekhemetik Khasekhemuyra aldatu zuen. Izenaren antzekotasuna dela eta, aditu askok, Khasekhemuygan, herrialdearen berbateratzearen ondoren hartutako titulatura ezberdin bat ikusten dute, oso egoera txarrean egon zena hegoaldeko matxinadaren ondorioz.
 
Khasekhemuyk, hiriburua [[Hierakonpolis]]era aldatu zuen, herrialdearen hegoaldean, eta [[Egipto]] toki horretatik gobernatu zen lehen eta azken aldia izan zen. Sentimendu nazionalista berretsi zuen eta [[Horus]]en gurtza berrezarri zuen, [[SethSet (mitologia)|Sethenarekin]]enarekin batera, [[Sekhemib]]ek hedatu zuena krisi garaian. [[Abidos]]eko [[Umm el-Qaab]]eko errege [[nekropoli]]an lurperatua izan zen. Khasekhemuyren hilobian, [[Necherkhet]]en izena zuten zigilu ugari aurkitu ziren, hil errituen arduraduna izan zena (bere seme edo suhia izan zitekeen). Khasekhemuyrekin, bigarren dinastia amaitu zen, eta, dinastia honekin, [[Egiptoko Aro Zaharra]] edo garai tinita.
 
== Bere garaiko testigutzak ==
16. lerroa:
Khasekhemuyren garaian, Nejen edo Hierakonpoliseko eremu ikusgarria eraiki zen: Khasekhemuyren multzoa, ''Shunet el Zebib'' edo "gezien biltegia" bezala ezagutzen den egitura erraldoi bat da, [[basamortu]]an dagoena, bere hilobitik bi kilometrora, 123x64 metroko laukiluze formako egitura erraldoi bat da, bost metroko sendoera eta hogei metroko altuera duten [[adobe]]zko [[harresi]]ekin, ''jauregi fatxada'' eran apaindua. Oraindik zutik diraute harresiaren zati handiek, ia 5.000 urteko antzinatasuna dutenak. Eremu horren barnean, [[Djoser]]ren piramidearen aurrekaria izan zitekeen mailakatutako eraikin bat aurkitu zen. Antzinako Egiptoko hil multzoen etapa ebolutibo garrantzitsutzat hartzen da.
 
Laukiluze formako eremu handi bat eraiki zen, [[SaqqaraSakkara|Saqqaratik]]tik mendebaldera, Gisr el-Mudir izenekoa, [[1990]]eko hamarkadan industua izan zena. Tokiren batzuetan 4,5 metroko altuera duen harlanduzko harresi bat du; harresien oinarriaren zabalerak, 15 metro ingurukoak, amaitzerakoan askoz handiagoa izango zela iradokitzen du. Eremu guztiak, 600x340 metro neurtzen du, eta hegoaldeko zatian sarrera bat du. Harresiaren barneko harrizko betetzea, lehen eta bigarren dinastien artean datatzen da.
 
Bere lurperaketa tokia, Abidoseko Umm el-Qaabeko nekropoliko V hilobia da. Hilobia, bere aurreko faraoiena baino askoz handiagoa da, eta hil kamera, harriz eraikia dago, mota honetako lehena.
 
=== Estatuak ===
Hierakonpoliseko eraikinen hondarren artean, J. E. Quibellek, [[1898]]an, erregeari bi eseritako estatua aurkitu zituen, [[Egipto Beherea|Behe EgiptoEgiptoren]]ren gainean izan zuen arrakasta erregistratzen duten idazkunekin. Faraoi baten irudia irudikatzen duten harrian zizelkaturiko lehen estatuak dira; horietako bat, [[Kairoko Egiptoar Museoa]]n dago, 56 zentimetroko altuera duena, [[eskisto]]z eraikia (JE 32161), beste estatua, [[Ashmolean Museoa]]n dago, [[Oxford]]en (AM 620.11)
 
=== Idazkunak ===