Foro Boarioa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Addbot (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: hizkuntza arteko 18 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:q283650 orrian
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
2. lerroa:
[[Fitxategi:TempleOfPortunus-ForumBoarium.jpg|thumb|[[Portunusen Tenplua]] Foro Boarioan.]]
 
'''Foro Boarioa''' (''Forum Boarium'' edo ''Bovarium'' [[latin]]ez), [[Tiber]] ibaiaren ezkerraldeko ibarrean zegoen [[Antzinako Erroma]]ko toki bat zen, [[Aventino]] eta [[Kapitolio (Erromako muinoa)Kapitolino|Kapitolio]] muinoen artean. Foro Boario bezala, toki berean zegoen plaza bat ere ezagutzen zen, non animalia merkataritza egiten zen.
 
== Deskribapena ==
Aipaturiko eremuaren mugak honako hauek ziren: [[Zirku Nagusia]] hego-mendebaldean, [[Velabro]]a ipar-mendebaldean, non [[Janoren arkua|Janoren Arkua]] eta [[Argentarioen Arkua]] aurkitzen ziren, azken hau, eremurako sarrera zen ate monumental bat, [[Vicus lugarius]]a, Kapitolioaren maldara iparraldean, Tiber ibaia mendebaldean eta Aventinoa hegoaldean. Tokia, VIII (''Forum Romanum'') eta XI (''Circus Máximus'') [[augustoar eskualdeak|augustoar eskualdeen]] artean banatua zegoen.
 
Antzinako hiriko azokagunea zen, Tiber ibaiaren harana zeharkatzen zuten bideek bat egin zuten tokian, eta [[Etruria]] [[Campania]]rekin lotzen zuten bideek bat egiten zuten tokian kokatua, lehena etruriarrek domeinatutakoa eta bigarrena greziarrek. Bide elkarketa honetan, [[Tibertar Uhartea]] dago, zeharkatzeko erraza, eta, neurri batean, [[Erroma]], dagoen tokian egotearen arduraduna dena. Inguru honetatik sarri ibiltzen ziren greziar merkatariak jada [[Erromaren sorrera]]ren garaian, [[K. a. VIII. mendemendea]]arenren erdialdean. Ibaiaren ibarrak, Erromaren ibai portua eratzen zuen (''portus Tiberinus''), gainontzeko ingurua bezala, atzerritarrentzat irekia zegoena, eta, beraz, hiriaren perimetrotik kanpoalderakotzat hartua, eta [[Serviar harresiak|Serviar harresietatik]] kanpo kokatua. Hemen, oso antzinako santutegi bat zegoen, [[Herkules]]en aldare nagusia, hasiera batean, [[Melkart]] jainko [[fenizia]]rrarekin lotutako jainko bati eskainia, eta, ondoren, Herkulesi.
 
Monarkiaren garaian, [[Sublizio zubia|Sublizio Zubia]] eraikitzen da, zurezkoa, [[Anko Martzio]]ren erregealdian, [[Servio Tulio]]k, bere erregealdian, eta [[Pyrgi]] etruriar itsas hiriko santutegi baten imitazio gisa, [[Fortuna (mitologia)|Fortuna]] eta [[Matuta|Mater MatutarenMatuta]]ren omenezko bigarren tenplu bat eraikitzea agintzen duelarik (tenplu honen hondarrak, San Omobonoko gune sakratuan egindako indusketetan argitara eman direlarik).
 
Azoka zein Tiberreko portuak, denbora luzez jarraitu zuten hiriko perimetrotik at, ibaitik urrutien dagoen zatia, [[K. a. IV. mendea]]n egindako harresien zabalkuntzaren barnean hartua den arren, ''Puerta Trigemina'' delakoa irekitzen zen tokian. Toki honetan gertatzen da, [[K. a. 212]]an, [[gladiadoregladiatore|gladiadoreen]]en arteko lehen borroka, [[Marko Giunio Bruto Pera]]ren omenezko hil jokoen zati bezala.
 
Toki berean kokatua izan zen zezen bat irudikatzen zuen [[brontze]]zko estatua bat. Eskultura, Eginako konkistatik zetorren, [[Publio Sulpizio Galba]]ren eskutik, [[K. a. 210]]ean. Foro Boarioa, ziur aski bere izaera eta kokapenagatik, [[K. a. 213]], [[K. a. 203]] eta [[K. a. 196]]an suteen biktima eta [[K. a. 363]], [[K. a. 202]], [[K. a 193]] eta [[K. a. 192]]an uholdeen biktima izan zen. Tokian, zenbait gurtza eraikin zeuden: Jada aipatutako Herkulesen Aldare Nagusia, Matuta eta Fortunaren omenezko tenpluak kasu. Baita [[Portunusen Tenplua]] ere.