Alborapen (estatistika): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:SkewedDistribution.png|thumb|100px|Eskuinera alboratutako banaketa bat.]]
 
[[Estatistika]]n eta [[probabilitate teoria]]n, '''alborapen neurriek''' [[datu-multzo|datu multzo]] baten edo [[banaketa|probabilitate banaketa]] baten itxuraren ezaugarri bat adierazi eta neurtzen dute: datuak edo emaitza posibleak bere probabilitateekin alde batera edo besterako joera duten. Alborapena itxura osatzen duten bi ezaugarri estatistikoetako bat da, [[kurtosi]]arekin batera.
 
Zehatzago,
8. lerroa:
* [[banaketa]] erabat '''simetrikoa''' edo '''alboragabea''' izango da, mediana eta batezbesteko aritmetiko sinplea bat datozenean.
 
Horrenbeste zehaztu gabe ere, alborapen kontzeptua oso intuitiboa da. [[Histograma]], [[maiztasun-poligono|maiztasun poligono]], maiztasun edo probabilitate kurba edo antzeko diagrama batean, datuak ezkerreko [[mutur (argipena)|muturrerantz]]rerantz lerratzen direla ikusten bada, ezkerrerako alborapena izango da. Halaber, eskuineko muturrerantz lerratzen direla ikusten bada, eskuinerako alborapena izango da.
 
[[Fitxategi:Negative_and_positive_skew_diagrams_(English).svg|thumb|450px|center|Ezkerrean, alborapen negatiboa duen banaketa bat: ezkerreko muturra luzeagoa du. Eskubiko banaketak alborapen positiboa du: eskubiko muturra luzeagoa du.]]
16. lerroa:
=== Fisher-en alborapen koefizientea ===
 
[[Datu -multzo|Datu multzoetarako]]etarako, [[lagin]] baterako alegia, honela kalkulatzen da:
 
:<math>g_1 = \frac{m_3}{m_2^{3/2}} =\frac{m_3}{s_2^{3/2}} = \frac{\tfrac{1}{n} \sum_{i=1}^n (x_i - \overline{x})^3}{\left(\tfrac{1}{n} \sum_{i=1}^n (x_i - \overline{x})^2\right)^{3/2}}, \!</math>
27. lerroa:
* Negatiboa bada, alborapena ezker alderakoa edo negatiboa da.
 
Eragozpen gisa, koefiziente hau [[jasankorsendotasun (estatistika)|jasankorra]]ra ez dela aipatu behar da. Abanataila moduan, [[lagin]]eko datu guztiak barnehartzen dituela esan behar da.
 
=== Bowley-en alborapen koefizientea ===
38. lerroa:
* Negatiboa bada, alborapena ezker alderakoa edo negatiboa da.
 
Abantaila gisa, koefiziente hau [[jasankorsendotasun (estatistika)|jasankorra]]ra dela aipatu behar da. Eragozpen moduan ordea, [[lagin]]eko datu guztiak barnehartzen ez dituela esan behar da.
 
=== Pearson-en koefizienteak ===
54. lerroa:
== Erabilera ==
 
Besteak beste, alborapren neurriak, [[kurtosi|kurtosi neurrineurriekin]]ekin batera, [[datu-multzo|datu multzo]] baterako [[banaketa normal]]a [[eredu (argipena)|eredu]] gisa onargarria den erabakitzeko erabiltzen da. Datu multzoak simetria edo alborapenik eza erakusten badu eta kurtosi maila ertaina badu (mesokurtikoa bada), [[banaketa normal]]a onartu ahal izango da datuetarako.
 
== Kanpo loturak ==