Hungariar: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Hungarians lotu du, Wikidataren arabera.
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
5. lerroa:
|biztanleria= 14-15 milioi
|biztanletokia=<small>[[Hungaria]] ([[2001]]): 9.416.045<ref name=ksh>[http://www.nepszamlalas2001.hu/hun/kotetek/18/tables/prnt1_28.html Hungariako biztanleria ama hizkuntzaren arabera 1900-2001] Nepszamlalas2001.hu</ref><br />
[[Ameriketako Estatu Batuak|AEB]] ([[2010]]): 1.537.205<ref>[http://factfinder2.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_10_SF4_B01003&prodType=table AEB: hungariar jatorriko biztanleria] Factfinder2.census.gov</ref><br />
[[Errumania]] ([[2011]]): 1.237.746<ref>[http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2012/02/Comunicat_DATE_PROVIZORII_RPL_2011.pdf 2011ko erroldaren emaitzak] Recensamantromania.ro</ref><br />
[[Eslovakia]] ([[2011]]): 458.467<ref>[http://index.hu/kulfold/2012/02/29/hatvanketezerrel_csokkent_a_szlovakiai_magyarok_szama/ Hatvankétezerrel csökkent a szlovákiai magyarok száma] Index.hu</ref><br />
18. lerroa:
|harremana=
}}
'''Magyarra''' ([[hungariera]]z: ''magyar'', pluralean: ''magyarok'') edo '''hungariarra''' [[hungariera]]z mintzatzen den [[Erdialdeko Europa]]ko talde etnolinguistikoa da. 14-15 milioi laguneko giza taldea osatzen dute. Hauetatik, 9,5 milioi inguru [[Hungaria]]n bizi dira, eta beste 2,2 milioi [[Austria-Hungariako Inperioa]] desegin zen arte [[Hungariako Erresuma]]ren bernean zeuden lurraldeetan ([[Errumania]], [[Eslovakia]], [[Serbia]] eta [[Ukraina]]n, batez ere). Hungariar diasporako talde handienak [[Ameriketako Estatu Batuak|AEB]], [[Kanada]], [[Alemania]], [[Erresuma Batua]] eta [[Brasil]]en daude.
 
== Historia ==
Antzinako hungariarrak [[Siberia]]ko mendebaldean bizi ziren herri turkiar eta [[Ugriar hizkuntzak|ugriarren]] nahasketa ziren. [[V. mendemendea|V. menderako]]rako hego-mendebalderantz ia [[Kaspiar Itsasoitsasoa|Kaspiar Itsasoraino]]raino iritsi ziren, eta K.o. [[830]]. urtean [[Don|Don ibaiaibaiaren]]ren eskuinalderaino. [[IX. mendemendea|IX. menderako]]rako hungariarrak gaurko eremuetan bizi ziren, eta [[eslaviar]]rak eta [[huno]]ak mendean zituzten. Mende erdia geroago, ordea, hungariarrek atzera egin behar izan zuten, baina ordura arte Europan erasotzaile beldurgarriak izan ziren.
 
Bestalde, Hungaria Europako bidegurutzea zenez gero, inguruko herriek etengabe eraso egin zioten, eta beren lurraldea askotan hedatu eta murriztu zen historian zehar. Eslaviarrak, germaniarrak, eta errumaniarrak izan zituzten hungariarrek inguruan, eta eragin handia izan zuten hungariarren bizitzan. Eragin handiena [[Otomandar Inperioa|turkiarrena]] izan zen ([[XVI. mendea|XVI.]] eta [[XVII. mendemendea|XVII. mendeetan]]etan) eta austriarrena ([[HabsburgotarHabsburgo]]raktarrak).
 
Hungariarrek autonomia [[1867]]an eskuratu zuten, eta [[1918]]an independentzia.