Herrerar arkitektura: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Herrerian architecture lotu du, Wikidataren arabera. |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Vistaescorial.jpg|thumb|350px|right|[[El Escorial]] monasterioa, [[Madrilgo
'''Herrerar arkitektura''' edo '''herrerar estiloa''' [[Espainia]]n garatu zen [[XVI. mendea]]ren azken herenean, [[Filipe II.a Espainiakoa]]ren erregealdian ([[1556]]-[[1598]]), eta indarrean jarraitu zuen [[XVII. mendea]]n, baina garai honetako barrokoko joerekin eraldatua. [[Espainia]]ko [[Pizkundetar arkitektura]]ren hirugarren eta azken etapa da, pixkanakako apaindura garbiketa batetara eboluzionatzen joan zena, hasierako [[plateresko]]tik hasi, [[XVI. mendea]]ren bigarren hereneko [[klasizismo]]ko purismotik pasatu eta herrerar estiloak sartu zuen apaindura biluztasuneraino.
[[El Escorial]] monasterioarekin hasi zen estilo hau, [[Madrilgo
== Ezaugarriak ==
14. lerroa:
Herrerar eraikinak, bere horizontaltasun zorrotzagatik nabarmentzen dira, formen orekaren bidez lortua, nagusiki kubikoak, egituran simetrikoki jartzen direnak. Orokorrean, kanpoaldean [[arbel]]ez estalitako estalkiak dituzte, eta [[dorre (arkitektura)|dorreak]] alboetan, puntan amaitutako [[piramide (eraikuntza)|piramide]] formako [[txapitel]]ekin amaituak, bertikaltasun elementu bat sartzen dutena, simetria sentsazioa indartzen laguntzen duten aldi berean.
Beste batzuetan, ez da bilatzen horizontaltasuna, bolumentasuna bezainbat, arkitektura elementu ezberdinen joko geometrikoaren bidez lortzen dena. Elizbarrutietako elizen eraikuntzan erabilitako eredua da, fatxada handiekin, lauki formako oinplanoko dorreekin eta [[hormabular|kontrahorma]] astunekin.
Kasurik gehienetan, tamaina handiko eraikinak dira, euren inguruan nagusitzen direnak eta euren herstura eta kutsu monumentalagatik harritzen dutenak.
Apaindura erabilerari dagokionez, hau, oinarrizko forma geometrikoetara murrizten dira, [[esfera]]k eta piramideak kasu. Ikuspegi soziologikotik, soiltasuna, [[protestantismo]]aren aurkako erantzun bezala sortzen da, [[Trentoko
== Eboluzio historikoa ==
33. lerroa:
Herrerar estiloa, bizkor hedatu zen [[Espainia]] osotik eta [[Amerika]]tik. Estilo honen eraikin aipagarriak, [[Valladolideko Jasokundearen Andre Mariaren Katedrala]], [[Segoviako Zubia (Madril)|Segoviako Zubia]] ([[Madril]]), biak [[Juan de Herrera]]k diseinatuak, [[Ucléseko Monasterioa|Ucléseko Monasterioko]] eliza ([[Uclés]], [[Cuencako probintzia]]), [[Francisco de Mora]]rena, [[San Sebastian eliza (Villacastín)|San Sebastian Eliza]] ([[Villacastín]], [[Segoviako probintzia]]), egiletza [[Rodrigo Gil de Hontañón]]i eman zaiona eta [[Antiguako Andre Mariaren Kolegioa (Monforte de Lemos)|Antiguako Andre Mariaren Kolegioa]] ([[Monforte de Lemos]], [[Lugoko probintzia]]), Simon de Monasteriorena, dira.
Aipamen berezia merezi du, [[Lermako Dukearen jauregia]]k ([[Burgosko probintzia]]), Francisco de Morak [[1601]]ean hasi zuena. Herrerar estiloa, uneko joera barrokoek xurgatzea eta jauregi arkitektura baten ezarpena suposatu zuen, [[XVII. mendea|XVII. mende]] osoan zehar errepikatu zena.
[[Filipe III.a Espainiakoa]]ren eta [[Filipe IV.a Espainiakoa]]ren erregealdietan [[Madril]]en eraikitako eraikin zibil gehienek, aipaturiko jauregiaren arkitektura jarraibideak jarraitu zituzten. [[Kontseiluen jauregia]]ren, [[Santa Cruz jauregia]]ren eta [[Plaza de la Villa|Casa de la Villaren]] kasua da, guztiak barrokoak, baina kutsu herrerar nabarmenekin.
| |||