Beñat Oihartzabal: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
'''Beñat Oihartzabal Bidegorri''',<ref name=euskaltzain>[http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_content&Itemid=137&catid=134&id=131&lang=en&view=article Beñat Oihartzabal Bidegorri euskaltzain osoaren fitxa], Euskaltzaindiaren webgunean.</ref> [[Frantzia]]n ofizialki '''Bernard Oyharçabal''' izen-abizenez ezaguna,<ref>Frantziako legeak ez du izen-abizenak euskaraz jartzeko aukerarik ematen.</ref><ref>{{fr}} [http://www.iker.cnrs.fr/le-linguistique-bernard-oyharcabal.html?lang=fr «Le linguiste Bernard Oyharçabal, directeur de recherches CNRS, reçoit un liber amicorum de ses collègues»], CNRS erakundearen webgunea.</ref> ([[Paris]], [[1949]]ko [[martxoaren 17]]a) [[euskal idazle]]a da, [[euskalarieuskal hizkuntzalaritza|euskalaria]]a, Zuzenbideko lizentziaduna, Euskal Ikasketetan doktorea eta Frantziako Estatuaren [[CNRS]] ikerketa erakundeak [[Baiona]]n duen [[IKER euskara eta euskal testuen ikerketa-zentroa|IKER]] guneko ikerketa zuzendaria. [[Euskaltzainen zerrenda|Euskaltzain]] oso izendatu zuten 1990eko irailaren 28an.<ref name=euskaltzain /> [[Euskara|Euskal]] [[gramatika]] du espezialitate nagusi.
 
== Bizitza ==
Aita [[Hazparne|hazpandarra]] eta ama [[Heraitze|heraiztarra]] izaki, [[euskara]] entzun du ume-umetatik, Parisen bizi zela ere, eta are gehiago oporraldietan [[Euskal Herria|Euskal Herrira]] etorri eta aitatxirekin izaten zelarik. Eskolara joanda, ordea, euskara arroztu zitzaion: hogei urtetan, euskara ulertuagatik, ez zuen trebetasun handirik euskaraz aritzeko. Beraz, euskararen zaletasuna piztu zitzaionean, [[1970eko hamarkada]]ren hasieran, [[Zizur]]rera ([[Nafarroa Garaia]]) jo zuen, alfabetatze ikastaro bat egitera; eta [[Piarres Lafitte]]ren aholkua ere bilatu zuen, euskara funski ikasteko. Oihartzabalengan euskaltzaletasunaren eta [[eusko abertzaletasunaabertzaletasun]]renaren pizte horretan, eragin handia izan zuten, halaber, Beñaten anaia Gabrielek eta [[Hego Euskal HerriHerria|Hego Euskal Herritik]]tik joandako iheslariek.<ref name=Euskaltzaindiansartzea>Jean Haritxelhar: [http://www.euskaltzaindia.net/dok/euskera/50254.pdf «Beñat Oihartzabal Euskaltzaindian sartzea»], ''Euskera'', 1991.</ref><ref>Luzien Etxezaharreta: [http://www.argia.com/argia-astekaria/1309/xxieko-europan-egon-eta-aldi-berean-euskaldun-bizi?botua=1&artikulua_id=11799 «Beñat Oihartzabal: "XXI.eko Europan egon eta aldi berean euskaldun bizi"»], ''Argia'', 1309. zenbakia, 1990-10-14.</ref>
 
[[Nanterre]]ko unibertsitatean [[Zuzenbide]]ko lizentziako ikasketak bukatuta, [[Seaska (ikastolen elkartea)|Seaskako]]ko euskara irakasle izan zen, eta [[Hizkuntzalaritza]]ko lizentzia eta maisutza egin zituen Parisen. Hirugarren zikloko tesia egitera jo zuen [[Jean Haritxelhar]]rengana, [[Bordele]]ra. Hizkuntzalaritzako lizentzia eta maisutza eskuratu zituen 1981ean, eta hirugarren zikloko doktoregoa 1982an; [[Koldo Mitxelena]]k haren doktore tesia (''Charlemagne pastoralaren edizio kritikoa'') goraipatu zuen.<ref name=Euskaltzaindiansartzea />
 
1981etik aurrera, Euskal Gramatika irakatsi zuen Baionan sortu berri ziren Euskal Ikasketetan. 1984an, Frantziako Estatuaren [[CNRS]] ikerketa erakundean sartu zen, Estatuko doktoregoa lortzeko lanean buru-belarri aritzeko; urte berean, euskaltzain urgazle izendatu zuten. 1987an, Parisko VII. unibertsitatean irakurri zenuen bere lana: ''Etude descriptive de constroctíons complexes en basque: propositions relatives, temporelles, conditionnelles et concessives'', 759 orrialdekoa. Epaimahaiak aho batez eman zion ''mention tres honorable'', aipamen gorena. Geroztik ikerketaburu da CNRS erakundean,<ref name=Euskaltzaindiansartzea /> eta [[IKER euskara eta euskal testuen ikerketa-zentroa|IKER zentroan]]n (CNRSren menpe dagoen zentroa, euskal hizkuntza eta euskal testuak ikertzen dituena) lan egiten du.<ref>{{fr}} [http://www.iker.cnrs.fr/IMG/pdf/organigramme.pdf IKER ikerketa zentroaren organigrama], zentro horren webgunean.</ref>
 
1989/1990 ikasturtea [[Massachusetts Institute of Technology]] unibertsitatean egin zuen, ikertzaile trukaketa baten bidez. 1991an, CNRSk brontzezko domina eman zion, eginiko ikerketa lanengatik.<ref name=Euskaltzaindiansartzea />
12. lerroa:
Euskaltzainburuorde izan zen 2004ko abenduaren 17tik<ref>Irune Berro: [http://paperekoa.berria.info/papera_inprimatu.php?htmla=BERRIA&urtea=y2004&hilabetea=m12&eguna=d20041218&orria=p00002031 «Andres Urrutia aukeratu dute euskaltzainburu, gehiengo osoz, Jean Haritxelharren ordez aritzeko»], ''Berria'', 2004-12-18.</ref> 2009ko azaroaren 4 arte.<ref>[http://paperekoa.berria.info/papera_inprimatu.php?htmla=BERRIA&urtea=y2009&hilabetea=m11&eguna=d20091104&orria=p00042901 «Aurelia Arkotxa, euskaltzainburuordea»], ''Berria'', 2009-11-04.</ref>
 
2010eko martxoaren 5ean, hirurogeita hamahiru [[euskalarieuskal hizkuntzalaritza|euskalariren]]ren omenaldia jaso zuen: ''Beñat Oihartzabali gorazarre'' liburuan bilduriko euskal hizkuntzalaritzako berrogeita hamazazpi artikuluak eskaini zizkioten. Euskaraz, frantsesez, gaztelaniaz eta ingelesez idatzitako mila orrialdetik gorako liburu haren editore izan ziren [[Ricardo Etxepare]] ([[CNRS]]ren IKER ikerketa zentroko burua), [[Ricardo Gómez]] eta [[Joseba Lakarra]] ([[EHUEuskal Herriko Unibertsitatea|EHUko]]ko irakasle-ikertzaileak, azken biok).<ref>Euskaltzaindiko Prentsa Zerbitzua: [http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_content&Itemid=1&catid=121&id=676&lang=eu&view=article «Beñat Oihartzabali gorazarre»], Euskaltzaindiaren webgunea, 2010-03-08.</ref><ref>{{fr}} [http://www.iker.cnrs.fr/le-linguistique-bernard-oyharcabal.html «Le linguiste Bernard Oyharçabal, directeur de recherches CNRS, reçoit un liber amicorum de ses collègues»], IKER euskal hizkuntzaren eta euskal testuen ikerketa zentroaren webgunea.</ref>
 
== Lanak ==