Eliza Ortodoxo Koptoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 77.58.210.35 wikilariaren aldaketak ezabatuz, PereBot wikilariaren azken bertsiora itzularazi da.
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
2. lerroa:
'''Eliza Koptoa''' [[Egipto]]n [[I. mendea]]n sortu zen eliza izan zen. Bere izena [[greziera]]zko ''aigyptios'' (egiptoar) hitzetik dator, geroago ''gipt'' eta hortik [[arabiera]]ra ''qibt'' hitzarekin pasa zena. Izenak, beraz, "Eliza Egiptoarra" esan nahiko luke.
 
Ohiturak dio Elizak Koptoak [[Marko Ebanjelaria|San MarkoMarkoen]]en predikamenduan duela jatorria, [[I. mendea]]n Bigarren [[Ebanjelio]]a idatzi zuena. [[Neron]] enperadorearen garaian eraman zuen kristautasuna Egiptora. Antzinako eliza orientalen barruan taldekatzen dira, [[Kaltzedoniako Kontzilioa]]n [[451]]an Eliza Primitibotik bereizi ziren taldea. Beste elizak ez bezala, Eliza Koptoa zisma baten ondorio izan zen: [[Timoteo Eluro]] [[Alexandriako Patriarka]]k [[457]]an beste patriarka guztiei komunioa kendu zien. Honekin [[dotrina (argipena)|dotrina]] sanoa mantendu nahi izan zuen eta Eliza Koptoa izan zen zehazki [[Apostolu]]en dotrina mantendu zuena, belaunaldiz belaunaldi. Zentzu horretan kristautasun primitiboaren oinordekotzat hartzen da.
 
Eliza Koptoak bere [[AitasantuAita santu|Aitasantua]]a du, [[Shenouda III.a]], [[Kairo]]n bizi dena. [[Marko Ebanjelaria|San MarkoMarkoen]]en ondorengo 117. patriarka da. [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza KatolikoKatolikoan]]an Aita Santuak ez du inoiz akatsik egiten, eta hori ez da hala Eliza Koptoan, nahiz eta [[V. mendemendea|V. mendetik]]tik datorren ohiturak dioen Alexandriako Patriarkaren hitzak [[JaungoikoJainko|Jaungoikoarenak]]arenak direla. [[Islam]]ismo fundamentalistak azken urte hauetan Shenouda III.aren aurkako presioa areagotu du eta [[Egipto]]ko Gobernuak [[1981]] eta [[1985]] artean desertuko monasterio batean mantendu zuen, atxilo.
 
Eliza Koptoak gainera beste bi Patriarka ditu: [[Etiopiako Patriarka]], Abuna Paulos, [[Etiopia]]ko eliza koptoaren agintaria eta Abuna Dioskoro edo [[Eritreako Patriarka]], [[Eritrea]]ko arduraduna. Alexandriakoarekin batera Eliza bakarra osatzen dute.
 
Estimazioen arabera koptoak 60 milioi inguru dira, horietatik 6,5 milioi [[Egipto]]n, 51,5 milioi Etiopian, 2 milioi Eritrean eta beste hainbat Sudanen. Egipton populazioaren %9a dira eta ekonomikoki baztertuak daudela esan ohi dute. [[BitxigintzaBitxi]]ngintzan lan egin ohi dute. [[1954]]an [[Goi Ikasketen Institutu Koptoa]] sortu zen Kairon.
 
[[Europa]], [[Afrika]], [[Australia]] eta [[Amerika]]n komunitateak badira, [[diaspora]]tik sorturikoak. [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuetan]] 200.000 jarraitzaile dituela kalkulatzen da.