03:38, 27 martxoa 2015ko berrikusketa aldatu Dexbot (eztabaida \| ekarpenak) 4.354 edits t Removing Link FA template (handled by wikidata) ← Aurreko ezberdintasuna		17:36, 4 apirila 2015ko berrikusketa aldatu desegin EnzaiBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 252.705 edits t Robota: Birzuzenketak konpontzen Hurrengo ezberdintasuna →
9. lerroa: ''[[Australopithecus anamensis\|A. anamensis]]''<br /> ''[[Australopithecus bahrelghazali\|A. bahrelghazali]]''<br /> ''[[~~Australopithecus~~Paranthropus boisei\|A. boisei]]''<br /> ''[[~~Australopithecus~~Paranthropus robustus\|A. robustus]]''<br /> ''[[Australopithecus sediba\|A. sediba]]'' }} '''Australopithecus''' edo '''australopitekoa''' [[primate]] hominidoen genero fosila da, [[Afrika]]ko hegoaldean bizi izan zena orain dela ia 5 milioi urtetik 2 milioi urtera bitarteko epean. Antropologoen ustez australopitekoak [[hominidae\|hominido]] zaharrenak dira, genero honen espezie batetik ''[[Homo]]'' generoa sortu baitzen Afrikan, duela 2 milioi urte inguru. ''Homo'' generoaren aitzindariak dira, baina ezin dira oraindik ''Homo'' generotzat hartu. == Morfologia == Garaiera txikikoak eta txaparrak ziren (1,20-1,40 metroko altuera). Haien [[~~buruhezur~~burezur\|buruhezurra]]ra gizakiarena baino askoz txikiagoa zen (450-600  cm³, gizakiarena 1450  cm³koa izanik), baina [[txinpantze]]arena baino handiagoa (300-500  cm³). Beren altuerarako australopitekoek txinpantzeek baino garezur-edukiera askoz handiagoa zuten, gainera. Giza-ezaugarri batzuk zituzten: buru-hezurraren alde frontalaren garapena, gizakiarekin nolabaiteko antza duten hortz-haginak, [[pongido]]en baino alde supra-orbitario txikiagoa, [[pelbis]]a zabala (bipedismoa eta zutik ibiltzea errazten duena)... Era berean, pongidoen ezaugarri batzuk gordetzen zituzten: kokotsa iheskorra, garezur-edukiera txikia, muturraren gisa aurrera zihoan aurpegia, masailezur sendo eta indartsua... == Bizimodua == Berebiziko garrantzia duen ezaugarri batean bat etortzen zen ''Australophitecus'' ''[[Homo]]'' generoarekin: bipedismoan, hots, zutik ibiltzeko gaitasunean. Pongidoen aldean, aldaketa anatomiko batzuk zituen ''Australophitecus'' generokoek, bipedismoa errazten zutenak: pelbisa motzago eta zabalagoa, hanketako [[~~femur~~izterrezur\|femurra]]ra estu eta luzea, zulo okzipitala buru-hezurraren behealdean kokatuta egotea, etab. Bipedismoak eskuak libre izatea ekarri zuen, hauek ez baitziren lurrean jarri behar ibiltzeko. Horri esker, hainbat trebetasun garatu zituzten: esaterako, harriak eta hezurrak lantzen zituzten, sua egiteko gai ez baziren ere. Australopitekoak [[orojale]]ak ziren eta Afrikako hegoaldeko lautadetan bizi ziren, uretatik gertu. 32. lerroa: * ''[[Australopithecus afarensis]]'' (duela 3,9-2,7 milioi urte) * ''[[Australopithecus bahrelghazali]]'' (duela 3,5-3 milioi urte) * ''[[Paranthropus boisei\|Australopithecus boisei]]'' (duela 2,6-1,2 milioi urte) * ''[[Australopithecus africanus]]'' (duela 3-2,5 milioi urte) * ''[[Paranthropus robustus\|Australopithecus robustus]]'' (duela 2,2-1,2 milioi urte) * ''[[Australopithecus sediba]]'' (duela 2 milioi urte)

Australopithecus: berrikuspenen arteko aldeak