Espainiako 1978ko Konstituzioa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:Constitucion_espanola_1978.JPG|thumb|250px|Espainiako 1978ko konstituzioaren alea, [[Espainiako Diputatuen Kongresua|Espainiako Kongresuan]]n]]
'''Espainiako 1978ko konstituzioa''' [[Espainia]]ko [[legedi]]ko arau gorena da, [[Espainiako trantsizioa]]ren fruiturik garrantzitsuena. Konstituzio horren bitartez, erregimen [[frankismo|frankista]] [[monarkia konstituzional|monarkia parlamentario]] bihurtu zen.
 
== Historia ==
[[1975]]eko [[azaroaren 20]]an [[Francisco Franco|Franco]] jenerala hil ondoren, [[Joan Karlos I.a Espainiakoa|Joan Karlos I.a]] izendatu zuten Espainiako errege. [[1976]]ko uztailean [[Adolfo SuarezSuárez|Adolfo Suarezek]]ek gobernua osatu zuen eta Erreforma Politikorako proposamen bat bidali zuen Espainiako Gorteetara. Proposamen hori lege bihurtu zen Gorteek onartu eta Espainiako herritarrek erreferendumean berretsi ondoren.
 
Erreforma Politikorako legeak ez zuen sistema demokratikoa ezarri, baina aldaketa horretarako bidea ireki zuen. Sistema juridiko frankistan txertatu zen baina oinarri desberdinak zituen: pertsonaren oinarrizko eskubideak bortxa ezinak zirela zioen (1. art.), ahalmen legegilea herri ordezkaritzaren eskumena zela agindu zuen (2. art.) eta ordezkaritza hori proportzioz eta modu demokratikoan jartzeko bidea zehaztu zuen.
 
Lege horren ondorioz, [[1977]]ko [[ekainaren 15]]ean frankismo osteko lehen hauteskunde demokratikoak egin ziren Espainian. Hauteskunde hauetatik sortutako parlamentuari [[konstituzio]]a idazteko zeregina eman zitzaion. Horretarako berariaz batzorde berezi bat sortu zuten alderdi nagusienek ([[Zentro Demokratikoaren Batasuna|UCD]], [[Espainiako LangileenLangile Alderdi Sozialista|PSOE]], [[Alianza Popular|AP]], [[Espainiako Alderdi Komunista|PCE]] eta talde katalanak). Batzorde honek onartutako proposamena [[Espainiako Diputatuen Kongresua|Kongresuak]] eta [[Espainiako Senatua|Senatuak]] onartu zuten.
 
[[1978]]ko [[abenduaren 6]]an egindako erreferendumean botoen %87ak baietza eman zion testuari. Erregeak izenpetu ondoren [[abenduaren 29]]an sartu zen indarrean.
13. lerroa:
Konstituzio honek bi erreforma izan ditu, [[1992]]an eta [[2011]]n. Lehenengoa [[Maastrichteko Ituna]] bete ahal izateko onartu zen; 13.2 artikulua aldatu zen udal hauteskundeetan Europar Batasuneko herritarrek ere hautagai izateko eskubidea izan zezaten (espainiar nazionalitatea eskuratu beharrik gabe).
 
Bigarren aldaketa 2011ko abuztuan proposatu zuen [[José Luis Rodríguez Zapatero]] presidenteak, aurrekontu orokorretan egonkortasun printzipioa ezartzeko. 135. artikulua aldatu zen, [[Espainiako LangileenLangile Alderdi Sozialista|PSOEko]], [[Espainiako Alderdi Popularra|PPkoPP]]ko eta [[NafarUnión del HerriarenPueblo BatasunaNavarro|UPNko]] diputatu eta senatarien aldeko botoekin. Gainerako alderdiak aurka azaldu ziren, baina ez zuten lortu ganberaren bateko kideen %10en babesa erreferendum bat egiteko.
 
Beste zenbait aldaketa mahai gainean daude: Koroaren oinordetzan gizonezkoen lehentasuna ezabatzea, Autonomia Erkidegoak testuan bertan zerrendatzea, Europar Batasuneko kide izaera aipatzea, etab.
21. lerroa:
 
== Ikus, gainera ==
* [[Espainiako trantsizioa|Espainiako Trantsizio Demokratikoa]]
 
== Kanpo loturak ==