Parisko Ituna (1783): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Hpholke (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
2. lerroa:
'''Parisko Ituna''' [[1783]]ko [[irailaren 3]]an sinatu zen Britainia Handiko erresuma eta 13 kolonia amerikarren artean. Itun honetan liskarreren bukaera eta kolonien independentzia akordatu zen.
 
Ituna, [[Jurgi III.a Erresuma Batukoa]] erregea ordezkatuz, [[Erresuma BatuBatua|Erresuma Batuko]]ko legebiltzarreko kide zen David Hartleyk sinatu zuen. Beste aldean, [[John Adams]], [[Benjamin Franklin]] eta John Jay zeuden [[Ameriketako Estatu Batuak|AEB]] ordezkatuz. [[1784]]ko [[urtarrilaren 14]]an, Konfederazio Batzarrak ituna berretsi zuen eta, [[1784]]ko [[apirilaren 9]]an, britainiarrek egin zuten hori.
 
== Liskarra ==
10. lerroa:
[[Fitxategi:Treaty of Paris 1783 - last page (hi-res).jpg|right|thumb|300px|Itunaren orrialde bat, sinadurekin]]
Modu laburrean, itun honen bidez:
* [[Hamahiru Koloniak|Hamairu Kolonien]] eta AEBren independentzia onartu zen (1. artikulua). Horrela, nazio berriari [[Florida]] iparraldeko, [[Kanada]] hegoaldeko eta [[Mississippi (ibaia)|Mississippi ibai]] ekialdeko lur guztiak eman zitzaizkion. Hegoaldeko muga bezala, 31º paraleloa zegoen [[Mississippi (ibaia)|Mississippi]] eta Apalachicola ibaiaren artean. [[Britainia Handia]]k uko egin zion [[Ohio ibaia|Ohio ibai]]ko aranari eta [[Ternua]]ko arrantza esplotaziorako eskubide guztiak eman zizkion [[AEBAmeriketako Estatu Batuak|AEBei]]ei (2. eta 3. artikuluak).
* Bi alderdietako hartzekodunek ordaindu beharko zituzketen legezko zorrak bezala aitortutakoak (4. artikulua).
* [[AEBAmeriketako Estatu Batuak|AEBk]]k ''leialen'' -amerikar iraultzan zehar, britainiar koroari leial iraun zien britainiar kolonoak— jabetzen etorkizuneko konfiskazioei ekidingo zieten (6 artikulua).
* Bi alderdietako gerra presoak askatuko zituzten (7. artikulua).
* Bai [[Britainia Handia]]k eta baita [[AEBAmeriketako Estatu Batuak|AEBk]]k ere, [[Mississippi (ibaia)|Mississippi]]ra sartzeko baimena (8. artikulua).
 
Egun berean, britainiarrek aurrez negoziatutako akordioak sinatu zituzten [[Espainia]], [[Frantzia]] eta [[Herbehereak|Herbehereekin]].
21. lerroa:
* [[Herbehereak|Herbehereek]] [[Sumatra]] jaso zuten, baina [[Britainia Handia]]ri Negapatnam ([[India]]n) ematera behartuta zeudelarik. Gainera, [[India]]ko ozeanoan libreki nabigatzeko
eskubidea aitortu zioten [[Britainia Handia]]ri.
* [[Britainia Handia]]k [[AEBAmeriketako Estatu Batuak|AEBn]]n independentzia onartu zuen eta [[Appalacheak|Appalache]] eta [[Mississippi (ibaia)|Mississipi]] arteko lurraldeak eman zizkien. [[Kanada]]ko eskualdeak Koroarenak izaten jarraitu zuten, nahiz eta estatubatuarrak saiatu ziren euren iraultza lurralde hauetara ere zabaltzen.
 
== Ondorioak ==