Aimara: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
13. lerroa:
| maparen testua =Aimararen hedapena [[Andeak|Andeetan]].
}}
'''Aimara'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref><ref>{{Web erref|izenburua=53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0053.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2010-12-19}}</ref> ({{lang|ay|''aymar aru''}}) [[aru]] familiako hizkuntza bizia da; familiako beste kideak [[kawki]] (galdua) eta [[jaqari]] (oso gutxitua) dira. [[Aimara (herria)etnia|Aimara]] etniaren berezko hizkuntza da.
 
[[Bolivia]]n ([[La PazekoPazko departamendua|La Paz]] eta [[Oruroko departamendua|Oruro]]), [[Peru]]n ([[Punoko departamendua|Puno]], [[Tacnako departamendua|Tacna]] eta [[Moqueguako departamendua|Moquegua]]) eta [[Txile]]n ([[Tarapacá eskualdea|Tarapaca]]) 2.200.000 lagun inguruk hitz egiten dute. Boliviako eta Peruko eskualde horietan koofiziala da.
 
== Sarrera ==
 
Antiplanoko aimara [[AndeAndeak|Andeetako]]etako hizkuntza bat da, 1.600.000 hiztun dituena, Titicaca lakuaren inguruan: 1.237.658 aimara-hiztun boliviar ditu, 296.465 perutar eta 48.477 txiletar. Badira, era berean, zenbait komunitate Argentinako Salta eta Jujuy probintzietan, baina ez dakite hizkuntzaz mintzatzen. Aimara hizkuntzak bi ahaide ditu: kawki eta jaqaru, Limako probintzia batzuetan oraindik ere erabiliak. [[XIX. mendemendea]]ann, Antonio Raymondik, Sebastián Barrancak eta Julio C. Tellok hiru hizkuntzon arteko antzekotasuna susmatu zuten, baina Marta J. Hardman-en lanek zehatz-mehatz baieztatu zuten susmo hori [[1960ko hamarkada]], hirurak ''jaqi'' familiakoak direla frogatuz. Hala ere, Alfredo Torero hizkuntzalariak "aru" izena eman zion. Berriki, Rodolfo Cerrón-Palominok proposatu du taldeari "aimara" deitzea. Haren iritziz, nomenklatura simetrikoa dauka [[kitxua]] familia linguistikoarekin. Kawkia hiltzat jo daiteke; jaqarua, ordea, tupean oinarriturik (Yauyos), mila bat tupinok bakarrik hitz egiten dute eta gehienak Liman bizi dira.
 
== Fonetika ==