Operoi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
|||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Opéron absence lactose.svg|right|500px|thumb| Laktosaren operoia: laktosaren ezean, proteina errepresoreak egiturazko geneen (z, y eta a ) transkripzioa galarazten du. Laktosarekin, aldiz, azukreak induktore gisa jarduten du eta proteina errepresorea indargabetzen du (egiturazko geneek proteinak kodetuko dituzte).]]
'''Operoia''' bide metaboliko batean parte hartzen duten [[entzima|entzimen]] ekoizpenaz arduratzen den [[gene]] multzoa da. Operoiaren geneak batera [[transkripzio (argipena)|transkribatzen]] dira.
Operoia hainbat gene desberdinaz osatua egon arren, unitate baten gisa funtzionatzen du.
8. lerroa:
* gene erregulatzailea (I): [[proteina]] errepresore baten sintesia kodetzen duena. [[Kromosoma]]n aldenduta dago beste geneetatik.
* gene promotorea (P): egiturazko geneetatik hurbil dagoena. Bertan [[ARN polimerasa]] entzimak [[transkripzio (argipena)|transkripzioaren]]
* gene operadorea (O): egiturazko geneetatik hurbilen dagoena, eta hauen jarduera baldintzatzen duena. Proteina errepresorea bertan finkatzen bada, egiturazko geneak ez dira transkribatzen.
20. lerroa:
== Operoiaren funtzionamendua ==
Gene operadoreak egiturazko geneen jarduera kontrolatzen du: hauekin lotuta dagoenean, egiturazko geneak transkribatzen dira (proteinak sortuko dituen [[Azido erribonukleiko|ARN]]-m molekula ekoizten dute). Aitzitik, loturarik ez dagoenean ez da ARN-m sortzen eta proteinak ez dira eratzen. Lotura hori gene erregulatzaileak sintetizatzen duen proteina errepresorearen menpe dago.
Proteina errepresorearen jarduera, aldi berean, inguruneko metabolitoek kontrolatzen dute. Metabolito edo molekula induktore horiek proteina errepresorearekin konbinatzen direnean bi efektu gara dezakete: proteina errepresorearen indargabetzea (bide [[katabolismo|katabolikoetan]] jarduten duten operoiekin) ala proteina horren suspertzea (bide [[anabolismo|anabolikoetan]] jarduten dute operoiekin).
| |||