Bernedo: berrikuspenen arteko aldeak

| eskualdea = [[Arabako Mendialdea|Mendialdea]]

[[ToloñoToloñoko mendilerroa|Toloño mendilerrotik]] iparraldera dagoen lautadatxo garai batean kokatua dago, [[San Tirso]] (1.334 m) eta [[Peña Alta]] (1.249 m) mendiak udalerriaren hegoaldeko ertzean daude.

Udalerriak [[Izkiko natura parkea|Izkiko Natura ParkeaParkearen]]ren zati handiena osatzen du. Honako mendiek mugatzen dute Bernedo: [[Kapildui]] (1.175 m), iparraldean; [[Muela]] (1.056 m), hego-ekialdean; [[San Justi]] (1.028 m), ekialdean; eta [[Belabia]] (970 m), hego-mendebaldean.

* Hegoaldean: [[Kripan]] eta [[Nafarroa GaraiGaraia|Nafarroa Garaiko]]ko [[Lapoblación|Lapoblacion]]; azken horrekin, [[Bernedoko mendatea]]ren bidez dago lotuta.

* Ekialdean: [[Arraia-Maeztu]], [[Kanpezu]] eta Nafarroa Garaiko [[Marañón|Marañon]].

* [[Kintana (Bernedo)|KintanaKinta]]na: 29.

* [[Okina (Bernedo)|Okina]]: 22.

* [[Villafría|Villafria]]: 30.

[[1025]]eko ''[[Donemiliagako goldea]]'' agirian jada ageri den arren,<ref>[http://www.arabarri.net/eus_cascohist_infraes2.asp?codproyecto=254 Arabarriren Bernedoko harresien plan zuzentzailea]</ref> [[Nafarroako Antso VI.a Nafarroakoa|Antso Jakitunak]] hiribildu-forua [[1182]]an eman zion Bernedori. Herria sortzeko arrazoien artean aipatu beharrekoak dira, batetik, lekua komunikazio-bide zenbaiten elkargunean zegoela eta, bestetik, kokatua dagoen mendixkako [[gaztelu]]ak izaera estrategiko-defentsiboa ematen ziola. Herri gotortuak [[Nafarroako Erresuma]]n barna iraun zuen [[1476]]. urtera arte.

[[1556]]an jada [[Navarrete (Bernedo)|Navarrete]] Bernedori zegokion. [[Durruma Kanpezu]] eta [[Kintana (Bernedo)|KintanaKinta]]na ([[Urturi]] barne) [[1965]]ean batu ziren eta [[Arluzea-Markiz]] izenpean bilduta zeuden [[Markiz]], [[Arluzea]], [[Berrozi]], [[Okina]], [[Urarte]] eta [[Izartza]], aldiz, [[1976]]an. Orduan ezarri zen udalerriak gaur egun daukan lur-eremua.

[[2011ko udal eta foru hauteskundeak Hego Euskal Herrian|2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako]] emaitzen ondorioz, [[EAJEuzko Alderdi Jeltzalea|EAJko]]ko Juana Velasco hautatu zuten alkate.

| bgcolor="#F8C080"| [[Euskadiko Alderdi SozialistaPSE-Euskadiko EzkerraEE|Euskadiko Alderdi Sozialista]] (PSE-EE(PSOE))

* Bernedoko '''hirigune historikoa'''ren esparru arkeologikoa: Euskal Autonomia Erkidegoko Kultura Ondarearen Zerrenda Orokorrean sartuta dago, ''monumentu multzo'' izendapenaz [[kultura ondasun]] gisa<ref>[http://www.euskadi.net/bopv2/datos/1996/04/9601882a.pdf Bernedoko hirigunearen izendapena EHAAn]</ref>. Erdi Aroko hirigunea [[harresi]]ek inguratua dago. Bost kale daude bertan: iparraldetik hegoaldera Beheko kalea, Erdiko kalea, Sarrea kalea eta Kale Nagusia (biek bi aldeetatik sartu-ateratzeko ate bana daukatelarik) eta Gazteluaren kalea. Kale horien trazadura mendebaldetik ekialderakoa da, [[Araba]]ko herrietan maiz aurkitzen ez den trazaketa zentzua. Ekialdean beste bi kale daude orientazio hori apurtzen dutenak (iparraldetik hegoaldera doazenak, alegia): Herreria kalea eta Suso kalea. Horren hasiera Elizaren portikotik abiatzen da (Plaza Nagusian). Eliza herriaren erdialdean dago. Erdi Aroko ezaugarri zenbait gordetzen ditu oraindik ere: kaleak oso meharrak dira eta "partzelazio gotikoa" izenekoaren aztarnak gelditzen dira, bereziki Beheko kaleak eta Erdiko kaleak osatzen duten etxadi bikoitzetan ikus daitezkeenak. Erdi Aroko beste zenbait alderdi interesgarri Elizan eta Gazteluan ikus daitezke. Elizak portada erromanikoa dauka, [[XIII. mendemendea|XIII. mendekoa]]koa, eliza eraiki zenekoa. Gaztelua herria sortu aurretik eraikia zegoen jadanik, eta haren zimenduak eta dorreen oinarriak gelditzen dira.

* [[Markiz]]ko '''[[San Joan baseliza (Bernedo)|San Joan]]''' baseliza [[arkitektura erromaniko|erromanikoa]]a, [[Kultura ondasun|Kultura Ondasun]] sailkatua.

* [[Arluzea]]ko '''San Martin''' eliza [[gotiko (argipena)|gotikoa]]a, [[XVI. mendemendea|XVI. mendekoa]]koa.

* [[Pablo Alegria|Pablo Alegria Iriarte]] ([[Kintana (Bernedo)|KintanaKinta]]na, Bernedo, [[1876]] - [[1939]]) apaiza, [[Zorolus]]eko gotzaina izana.