Mozambike: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-° +°) |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
7. lerroa:
| bandera_irudia = Flag of Mozambique.svg
| armarri_irudia = Emblem of Mozambique.svg
| lema_nazionala = ''All we are one'' ([[
| ereserkia = ''[[Aberri maitea]]''
| estatuaren_mapa = LocationMozambique.png
| hiriburua = [[Maputo]]
| hiriburuaren_koordenatuak = 25°57′ H 32°35′ E
| hizkuntzak = [[
| gobernu_mota = [[Errepublika]]
| tituluak = Presidentea<br />Lehen Ministroa
38. lerroa:
| subiranotasun_mota = Independentzia
| subiranotasunaren_gertaerak = • Data
| subiranotasun_urtea = [[1975]]-ko [[
| oharrak = [[Commonwealth]], [[Lusofonia|CPLP]], [[Nazio Batuen Erakundea|NBE]], [[Afrikar Batasuna|AB]] erakundeetako kide da
}}'''Mozambike'''<ref>{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2010-12-29}}</ref> (''República de Moçambique'' [[portuges]]ez) [[Afrika]]ko hego-ekialdeko estatu bat da.
62. lerroa:
{| border="0"
|style="vertical-align:middle;"|
# [[Cabo Delgado
# [[Gaza
# [[Inhambane
# [[Manica
# [[Maputo]] (hiria)
# [[Maputo
# [[Nampula
# [[Niassa
# [[Sofala
# [[Tete
# [[Zambezia
|width="230" style="vertical-align:middle;"| [[Fitxategi:Mozambique Provinces numbered 300px.png|right|200px]]
|}
78. lerroa:
== Historia ==
{{Sakontzeko|Mozambikeko historia}}
K. o. [[I.
[[Portugal]]go esploratzaileak [[1498]]an Mozambikera lehen aldiz iritsi orduko, mendeetakoa zen arabiarrek gobernatutako salerosketa, batik bat [[esklabotza]]rena, kostaldean eta ondoko uharteetan. [[1500]] ingurutik aurrera, portugaldar merkataritza-guneak eta gotorlekuak ohikoak bilakatu ziren ekialderako bide berriak bultzaturik. Geroago, merkatariak eta esploratzaileak barnealdera sartu ziren [[urre]] eta esklabo bila. Portugalen botereak gora egin arren, bertan ez zen asko nabari, kolonoek autonomia handia baitzuten. Ondorioz, [[Lisboa]]rako ez zen oso gune interesgarria inbertsioak egiteko, [[India]]ko eta [[Ekialde Urruna|Ekialde Urruneko]] zein [[Brasil]]go salerosketek etekin askoz handiagoak baitzekartzaten.
89. lerroa:
Mozambiken, independentziaren aldeko nahia areagotuta, [[1962]]an, [[kolonialismo]]aren aurkako zenbait mugimendu batu ziren eta Mozambike Askatzeko Frontea ([[FRELIMO]]) osatu zuten. Hark, [[1964]]ko irailean, Portugalgo gobernu kolonialaren kontrako kanpaina abian jarri zuen. Nolanahi ere, Portugalek 400 urtez baino gehiagoz menderatu zuen herrialdea, eta herritar guztiek ez zuten independentzia nahi, eta are gutxiagok aldaketa iraultza armatuaren bidez gertatzea. FRELIMOk, hasieran, "askatutako" zonak ezarri zituen iparraldean, eta mugimenduaren indarra hazi zen hurrengo urteetan. [[1969]]rako, Mozambikeko heren bat, batez ere iparraldean eta erdialdean, bere menpean zeukan FRELIMOk.
Portugalen bertan diktadura [[sozialismo]]aren ildoko [[estatu-kolpe]] batek bertan behera utzi ondoren, gobernu berriak koloniei independentzia eman zien. Mozambike independente [[1975]]eko [[ekainaren 25]]ean bihurtu zen ofizialki. Horren ostean, FRELIMOk alderdi bakarreko gobernua ezarri zuen, [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|Sobietar Batasunaren]]
[[Fitxategi:Armando Guebuza 2005.jpg|thumb|250px|alt=|Armando Guebuza Mozambikeko lehendakaria (2005)]]
Mozambikeko gobernu berriak, halaber, [[Hegoafrika]]ko ([[ANC (argipena)|ANC]]) eta [[
Nolanahi ere, gerra zibilean zehar, gobernuak ezin izan zuen hirietatik kanpoko lurraldeetan benetako administrazio eraginkorra garatu. Jotzen da borrokan milioi bat mozambiketar hil zirela, 1,7 milioi aldameneko estatuetan errefuxiatu ziren, eta beste hainbat milioi barnean mugiarazi zituzten.
| |||