Ispilu: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\|(.*)\}\} +{{commonskat}})
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:Mirror.jpg|thumb|Ontzi bat ispilu batean islatua.]]
 
'''Ispilua''' edo '''miraila''' [[argi]]a islatzen eta objektuen irudia itzultzen duen gainazala da (antzina [[metal]]ezko gainazal leunduak ziren; gaur egun, alde bat metalezko ([[zilar]], [[eztainu]], etab.ezko) geruza mehe batez estalia duen beirazko xafla) edo gainazal hori eta bere armazoiak osatutako objektua<ref>{{Erreferentzia|url=http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=ispilu|egilea=Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa|izenburua=Ispilu}}</ref>. Gainazala sinpleena laua bada ere, badaude [[ahur (argipena)|ahurrak]]rak eta [[ganbil (argipena)|ganbilak]]ak ere. [[AntzinaroAntzinaroa]]ann jadanik erabiliak izan arren, [[XVI. mendemendea|XVI. mendetik]]tik aurrera bere erabilpena zabaldu zen.
 
[[Antzinako greziaGrezia|Antzinako greziar]]r eta erromatarren garaian, ispiluak gainazal oso leuneko [[zilar]]rezko edo [[brontze]]zko diskoak ziren. [[Zelta|Zeltek]] forma hori bera bereganatu zuten, eta [[Erdi AroAroa|Erdi Aroko]]ko [[Europa]]n halakoak erabiltzen ziren oraindik ere. [[XII. mendemendea]]arenren bukaeran, beirazko eta metalezko ispiluak egiten hasi ziren, eta [[XVI. mendemendea]]ann, [[Venezia]]n eta [[Nurenberg]]en egiten ziren ispiluak oso aintzat hartuak ziren. Hala ere, Veneziarrek ispiluak egiteko zuten modua, nahiz eta sekretua izan, zabaldu egin zen, eta XVII. mendearen erdialderako bazen Parisen eta Londresen ispiluak egiten zituen lantegi ugari. Versailles-ko jauregian ispilu asko erabili zen gelak apaintzeko. XVII. mendearen bukaeran ispiluak ohiko apaingarri izan ziren, eta haien egiturak garai bakoitzeko modaren arabera aldatzen dira: loredunak, klasikoak, zurezkoak, hankadunak, etab. [[XIX. mendemendea]]ann, produkzioa merkeagotu egin zen sistema berriei esker: beirazko xafla baten gainean, aluminiozko edo zilarrezko erreakzio kimiko bat isurtzean lortu zen.
 
Ispiluek gainazal laua ala biribildua (esferikoa, zilindrikoa. ) izan dezakete, eta helburu askotarako erabil daitezke: irudia handitu edo txikitzeko, teleskopioetarako, etab.