Galaxia espiral: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Spiral galaxies lotu du, Wikidataren arabera.
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
4. lerroa:
* [[Momentu angeluar]] guztizko handia du.
* Erdialdeko [[izar]] metatze batekin osatua dago (erraboila), disko baten bidez inguratua
* Diska, laua da (kopadura aukerekin), eta [[izarrarteko materia]]z eratua dago ([[gas]]a eta [[izarrartekohauts hautsakosmiko|hautsez]] eta I Biztanleriako izar gaztez (metaltasun handia) eta [[kumulu ireki]]z.
* Erraboila, [[galaxia eliptiko]] baten antzerakoa da, oso antzinako izarrak dituelarik, [[Izar biztanleria|II Biztanleriakoak]] deituak eta metaltasun txikikoak, eta, ohi, [[zulo beltz supermasibo]] bat izaten du erdian.
 
22. lerroa:
 
== Errotazio kurba eta materia iluna ==
Artikulu nagusiak: [[Tully-Fischer erlazioa]] eta [[Materia ilunailun]]a
[[Fitxategi:GalacticRotation2.svg|thumb|right|200px|Ohiko galaxia kiribil baten errotazio kurba. A lerroak, kurba teorikoa irudikatzen du, eta, B lerroak, kurba esperimentala. Kurben arteko desadostasuna, [[materia ilunailun]]a bezala deitua izan denaren ondorio da.]]
Galaxia kiribilek, kurba teorikoekiko (Disko-[[halo]]a konspirazioa deitutako fenomenoa) ezberdina den den errotazio kurba (aurrerantzean EK) esperimental bat dute. Ekuazio teorikoak (EK keplertarrak, planetena Eguzkiaren inguruan bezala), ikusitako datuekin bat etor daitezen, galaxia kiribilek, masa askoz handiagoa beharko lukete. Gaur egun, masa "ikusezin" horren ebidentzia ikusgarririk ez dagoenez, [[materia ilunailun]]a deitua izan zen. Materia ikusezin mota hau, galaxiaren masa osoaren %50eti %90 arte izango litzateke.
 
Errotazio kurben ezaugarri orokorrak, honakoak dira: