20:42, 1 otsaila 2015ko berrikusketa aldatu Jalkorta (eztabaida \| ekarpenak) 4.683 edits →‎Historia ← Aurreko ezberdintasuna		00:49, 2 apirila 2015ko berrikusketa aldatu desegin EnzaiBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 252.705 edits t Robota: Birzuzenketak konpontzen Hurrengo ezberdintasuna →
31. lerroa: \| subiranotasunaren_gertaerak = - Aldarrikatua \| subiranotasun_urtea = [[Frantzia]]tik<br />[[1960]] \| txanpona = [[CFA ~~franko~~libera\|CFA frankoa]]a \| txanpon_kodea = XAF \| ordu_eremua = UTC 41. lerroa: \| oharrak = }} '''Afrika Erdiko Errepublika'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia\|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf\|egilea=[[Euskaltzaindia]]\|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref> ([[sango]]z: ''Ködörösêse'' ''tî Bêafrîka''; [[frantses]]ez: ''République centrafricaine'', {{IPA\|ʁepyblik sɑ̃tʁafʁikɛn\|pron}} ahoskatua, edo ''Centrafrique'' {{IPA\|sɑ̃tʀafʀik}} ahoskatua), izenak berak dioenez, [[Afrika]]ren erdialdean dagoen estatua da, eta, hortaz, [[estatu itsasgabe\|itsasgabea]]a. Afrika Erdiko Errepublika munduko herrialde txiroenetarikoa da, Afrikako hamar txiroenen artean. == Geografia == 52. lerroa: Afrika Erdiko Errepublika guztiz [[estatu itsasgabe]]a da, kontinentearen erdi-erdian kokatua. Herrialdearen zatirik handiena [[goi-ordoki]] zabalak hartzen du, 500 m garai dena. Ipar-ekialdean Fertit mendixkak daude, eta hegoaldean mendi sakabanatu batzuk. Ipar-mendebaldean Yade mendigunea dago, [[granito]]zko goi-ordokia (1.143 m). [[Ibai]] nagusiak [[Ubangi]], [[Xari\|Chari]] eta [[Lobaye]] dira. === Klima eta landaredia === 60. lerroa: == Historia == Behin [[oihan]]ez estalitako lurralde hauetako lehen biztanleak [[pigmeo]] babingak eta gero [[bantu]]ak izan ziren. [[XIX. mendea]] arte, [[Islam]]iar mugatik haratago bizi izan ziren, erljio abrahamikoen eraginetik at ([[~~Judaismoa~~Judaismo]]aaa, [[Kristautasun]]a eta [[Islam]]a). Garai horretan hasi ziren merkatari musulmanak gutxinaka eskualdean sartzen, merkataritza errazteko asmotan. Baina mende erdialdetik aurrera, soldadu armatuz lagundutako [[esklabotza\|esklabo]]-merkatariak eskualdean sartu ziren. [[1860]]-[[1910]] artean, Afrika erdialdeko esklabo-merkatariek ([[Sudan]], [[Txad]], [[Kamerun]], AEE iparraldeko Dar al-Kuti eta AEE hegoaldeko Nzakara eta Zande eskualdekoak) ekialdeko eskualdeetako biztanleriaren gehiengoa esportatu zuten, gaur egun biztanle gutxi dutenak. [[Frantzia]]rrek XIX. mende amaieran [[Kolonialismo\|kolonizatu]] zuten eskualde osoa eta [[Oubangui-Chari]] izenpean administratu. [[Bigarren Mundu Gerra]]n [[Frantziar Ekuatore-Afrika\|kolonia]] aliatuekin bat egin zuen. Herrialdea [[1958]]ko [[abenduaren 1]]ean bihurtu zen Afrika Erdiko Errepublika eta [[1960]]ko [[abuztuaren 13]]an [[independentzia]] aldarrikatu zuen. Independentzia osteko 30 urtetan, estatuaren agintea presidente ez-demokratikoen esku zegoen, sarri [[estatu -kolpe\|estatu kolpez]]z bereganatua. Biztanleen nahigabea handitzen joan zen, batez ere [[Gerra Hotza]] amaitzean. Lehenengo egiazko hauteskunde demokratikoak [[1993]]an izan ziren. [[Ange-Félix Patassé]]-k irabazi zuen, baina herriaren babesa galtzen joan zen eta [[François Bozizé]] jeneralak kargutik bota zuen. Bozizé jeneralak 2005eko maiatzeko hauteskundeak irabazi zituen eta agintean da orain. [[2014]]ko [[uztailaren 24]]ean, [[Kongoko Errepublika]]n eginiko negoziazioetan, [[Seleka]] eta [[Anti-balaka]] Afrika Erdiko Errepublikako miliziek su-etena ezartzea adostu zuten. Haatik, [[BBC]] Erresuma Batuko hedabideak zabaldu zuenez, hainbat hiritan borrokak izan ziren. Gobernuko eta milizietako 170 ordezkarik hiru egunez parte hartu zuten elkarrizketetan<ref>http://www.berria.eus/paperekoa/5004327/013/003/2014-07-25/borrokak_ez_dira_amaitu_afrika_erdian_menia_ezarri_arren.htm ''Berria'', 2014-07-25</ref>.

Afrika Erdiko Errepublika: berrikuspenen arteko aldeak