Arezzo: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
31. lerroa:
'''Arezzo''' Italia erdialdeko [[Toskana]] eskualdeko hiria da, [[Arezzoko probintzia|izen bereko probintziaren]] hiriburua. [[Erroma]]tik 215 kilometrora eta [[Florentzia]]tik 75 kilometrora dago. [[2011]]n 100.645 biztanle zituen<ref>[http://demo.istat.it/bilmens2011gen/index.html Bilancio demografico Anno 2011 (dati provvisori). Comune: Arezzo] Demo.istat.it</ref>.
Hiria [[Arno (ibaia)|Arno ibaiaren]]ren hurbileko muino batean dago.
 
== Historia ==
[[K. a. IX. mendemendea|K. a. IX. menderako]]rako [[etruria]]r kokalekua zen, eta geroago [[antzinako Erroma|erromatar]] kolonia arrakastatsua bilakatu zen (Arretium). Erromatarren garaian gotorlekua eta metala zein [[zeramika]] ekoizteko gune garrantzitsua izan zen, eta soldadu talde iraunkorra zeukan.
 
[[Erromatar Inperioa]] desagertu eta gero, krisialdi handia izan zuen. [[Lombardiar]]ren eta [[Frankoak|frankoen]] okupazioak eragin handia izan zuen hiriaren osaketa etnikoan eta hizkuntzan. [[1000]]. urtetik aurrera, ordea, berriz ere garrantzia hartu zuen, zentro kultural eta [[apezpiku]]tegi gisa. [[Guelfoak eta Gibelinoak|Gibelinoa]] zenez gero, [[XIII. mendemendea]]arenren bigarren erdian [[Florentzia]] eta Toskanako beste hiri [[Guelfoak eta Gibelinoak|guelfoen]] aurka borrokatu zen. [[1289]]ko Campaldinoko guduaren ostean, Florentzia eta [[Siena]] Arezzoko lurraldearen zati handienaz jabetu ziren. [[XIV. mendemendea]]arenren lehenbiziko hamarkadetan, Guido Tarlatiren agintepean, hiriak beste loraldi bat izan zuen, baina [[1384]]tik aurrera Florentziaren menpean egon zen. [[1569]]tik [[1859]]ra [[Toskanako Dukerri Handia]]ren parte izan zen eta [[1861]]ean [[Italiako Erresuma (1861-1946)|Italiako Erresuma]] sortu berrian sartu zen<ref name=porce>Stefano PORCELLOTTI: [http://www.arezzocitta.com/arezzo/turismo/pagine/storia/indicestoria.htm La Storia di Arezzo]</ref>.
 
[[Bigarren Mundu Gerra]]k hondamen handia eragin zuen Arezzon. 855 biztanle hil ziren, bonbardaketek eraikinen %50 suntsitu zuten eta 10.000 lagun inguru etxerik gabe gelditu ziren<ref name=porce/>.
154. lerroa:
[[Fitxategi:Arezzo Campanile - Santa Maria della Pieve.jpg|thumb|right|250px|Santa Maria della Pieve eliza]]
Arezzoko leku interesgarrienetako batzuk Santa Maria della Pieve eliza erromanikoa, San Donato katedral gotikoa, San Frantzisko Basilika (barnean [[Piero della Francesca]]ren ''Gurutzearen Kondaira'' margolana duena), [[Giorgio Vasari|Vasarik]]k eraberritutako Plaza nagusia (''Piazza Grande'') eta [[Erdi AroAroa|Erdi Aroko]]ko beste monumentu batzuk dira.
 
== Herritar ospetsuak ==