4 Vesta: berrikuspenen arteko aldeak

'''4 Vesta''' ([[latin]]ez ''Vesta''), [[asteroide gerrikogerrikoa|asteroide gerrikoko]]ko [[asteroide]]en artean, masa gehien duen bigarrena da, eta hirugarrena tamainaz, 530 kilometroko diametro nagusi batekin eta asteroide gerriko osoaren masaren %9arekin. Vestak, bere masaren %1a galdu zuen duela mila milioi urte baino gutxixeago gertatutako talka batean. Talka honetatik sortutako zati askok, [[Lurra]]ren aurka talka egin dute, asteroide honi buruzko informazio iturri aberatsa direlarik. Vesta da asteroiderik dizdiratsuena, eta, batzuetan, baita begi hutsez ikus daitekeen bakarra ere, seigarren magnitudeko astro bat bezala. Eguzkiaren inguruan egiten duen orbitaren punturik urrunenekoena, [[zeres (planeta nanoa)|1 CeresCeresen]]en orbitako punturik hurbilena gainditzen du pixkatean.

[[Fitxategi:Moon and Asteroids 1 to 10.svg|thumb|left|Tamaina konparaketa: Lehen 10 asteroideak, Ilargiarekin konparatuak. Vesta, ezkerretik kontatzen hasita, laugarrena da. Ezkerreren dagoena, [[zeres (planeta nanoa)|1 Ceres]] da, orain [[planeta nano]]tzat sailkatua.]]

Vesta, [[1807]]ko [[martxoakmartxoaren 29|martxoak 29an]]an aurkitu zuen [[Heinrich Wilhelm Olbers]] fisikari eta medikuak [[Bremen]]dik, honen afizioek, kometen orbita ikertzera eraman zutelarik (izan ere, bost kometa aurkitu zituen, 4 Vesta eta [[2 Palas]] asteroideez gain). Olbersek, asteroide honi, [[Vesta]] izena jarri zion, [[erromatar mitologia]]ko jainkosa birjinagatik, [[Carl Friedrich Gauss]] matematikari garrantzitsuaren iradokizuna jarraituz.

Azaleko tenperaturak, -20 °Ctan estimatu dira [[EguzkiEguzkia]]a goian dagoela, negu poloan -190 °Ctara eroriz. Eguneko eta gaueko tenperatura tipikoak, -60koa da egunari dagokionez eta -130 °Ckoa gauari dagokionez. Estimazio hau, [[1996]]ko [[maiatzakmaiatzaren 6|maiatzak 6koa]]koa da, [[perihelio]]tik oso gertukoa, xehetasunak, denboraldien artean zertxobai aldatzen diren bitartean.

[[Eguzki-sistema|Eguzki SistemaSistemaren]]ren lehen garaietan, Vesta, bere barnealdea urtzeko bezain bero zegoen. Honek, asteroideetatik bere ezberdintzea eragin zuen. Litekeena da egitura estratifikatu bat izatea: burdina-nikeleko metalezko nukleo bat, olibinozko mantu batekin inguratua. Azala, antzinako [[eztanda bolkaniko]]en ondorioz sortutako basaltozkoa da; jakina, nolabaiteko aktibitate bolkanikoa egon zen denbora laburrez. Honek, Vesta, gainontzeko asteroideekiko ezberdina izatea eragiten du, eta, nolabaiteko zentzuan, Lurraren erako planetengana hurbiltzen du, antzerako prozesu geologikoak jasan zituztenak.

Zenbait meteorito Vestaren zatiak direla uste denez, planeta hau da, gaur egun, euren txatal fisikoak dauden identifikatutako eguzki sistemako bost gorputzetako bat da. Besteak, [[Marte|Martitz]], [[IlargiIlargia]]a, [[Wild]] kometa eta [[Lurra]] bera dira.

[[Fitxategi:4 Vesta 1 Ceres Moon at 20 km per px.png|thumb|left|4 Vesta eta [[zeres (planeta nanoa)|1 Ceres]] Ilargitik gertu.]]

Vestara bidaliko den lehen espazio misioa, [[NASA]]ren [[Dawn]] da, asteroidearen inguruan orbitatuko duena [[2010]]-[[2011]] bitartean bederatzi hilabetez. Misioa, [[2007]]ko [[irailakirailaren 27|irailak 27an]]an jaurtia, Vestara, [[2010]] amaieran iritsiko da. Dawn, orduan, bere beste xedea den [[zeres (planeta nanoa)|1 CeresCeresera]]era joango da, eta, agian, geratzen zaion erregaiarekin, asteroide gerrikoa esploratzeko jarraituko du luzatutako misio batean. Espaziontzi hau, gorputz bat baino gehiagoren inguruan sartu eta orbitatzeari uzten dion lehena da, [[ioi propultsio]]szko bere motere eraginkorrei esker.

[[Fitxategi:Asteroid Vesta.jpg|thumb|330px|Vesta, [[San FranciscoFrantzisko (Kalifornia)|San Franciscotik]]tik ikusia [[2007]]ko [[ekainakekainaren 14|ekainak 14an]]an.]]