Klabizenbalo: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Harpsichords lotu du, Wikidataren arabera. |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
7. lerroa:
[[Fitxategi:Clavecin sautereau fonctionnement.svg|thumb|200px|Klabizenbalo baten martinete mekanismoa.]]
Bere oinarrizko egitura, bat edo bi teklatu dira, hauetan, tekla bakoitza jotzerakoan, [[plektro]] izeneko [[antzara|antzar]], [[bele]] edo [[andeetako kondor|kondor]] [[luma]]zko zia batek, martinete edo jauzilari deritzon zurezko egitura batean dagoena, dagokion haria altxatzen duelarik, atximurkatuz. Honek, soinu zehatz edo nota bat sortzen du. Tresnaren soinuaren altuera ez da aldatzen, ez nabaritzeko moduan behintzat, bere teklak leunki edo gogor jota. Soinu altueraren aldaketa bat, soilik erregistroak gehituz edo gainjarriz lortzen da. Lerro melodiko bat apaintzearen arteak, efektu dinamikoak iradokitzea ere ahalbidetzen du.
Klabizenbaloa, [[Barrokoa|Barroko]] garaian oso ezaguna eta erabilia, ahazten joan zen, eta berarentzako idatzitako musikalan gehienak, [[piano]]forte berrian interpretatzen hasi ziren gure egungo [[piano]]aren aurrekaria. Bere izenak dioen bezala, honek, soinu altuera aldatzea ahalbidetzen du teklak jotzeko erabiltzen den indarra aldatuta.
[[XIX. mendea]]ren amaieran eta [[XX. mendea]]ren hasieran, musika tresna hau berreskuratu egin zen, neurri batean, [[Wanda Landowska]] paino eta klabizenbalojoleari esker, garai modernoetan, musika tresna honen lehen irakaslea izan zena ([[Berlin]]en) eta ez zituen soilik, tresna honentzako idatzitako antzinako lanak interpretatu, baizik eta lan berriak ere enkargatu zizkiela egile ezberdinei, horien artean, [[Manuel de Falla]] andaluziarrari.
20. lerroa:
== Klabizenbaloa, [[Europa]]ko musika akademikoan ==
Klabizenbaloak, paper garrantzitsu bat izan du Europako musika akademikoan [[XVI.
[[Girolamo Frescobaldi]] bezalako konposatzaile italiarren, [[Johann Jakob Froberger]] eta [[Johann Sebastian Bach]] bezalako alemaniarren, [[François Couperin]] eta [[Jean-Philippe Rameau]] bezalako frantziarren eta [[Domenico Scarlatti]]ren ekarpenek, azken honek, teklatuarentzako bere lanaren zatirik handiena [[Espainia]]n sortu zuelarik, eskola propio bat sortuz, bere jarraitzaileen artean [[Antonio Soler (konposatzailea)|Antonio Soler]] eta [[Sebastian Albero]] bezalako egileak daudelarik, musika tresna honentzako errepertorio klasiko bat sortu zuten [[XVII. mendea|XVII.]] eta XVIII. mendeetan.
| |||