1979ko Euskadiko Autonomia Estatutua: berrikuspenen arteko aldeak

'''1979ko Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutua''', '''Gernikako Estatutua''' izenaz ere ezaguna, [[Euskal Autonomia Erkidegoa|Euskadiko Autonomia Erkidegoa]] eratu zuen lege organikoa da. Gernikako estatutua deitzen zaio behin betiko testua [[Gernika-Lumo|Gernikan]]n adostu zelako [[1978]]ko [[abenduaren 29]]an. [[1979]]ko [[urriaren 25]]ean [[Araba]], [[Bizkaia]] eta [[Gipuzkoa]]ko herritarrek [[Gernikako Estatutua onartzeko erreferenduma|erreferendum]] bidez onartu zuten. [[Azaroaren 29]]an Espainiako Kongresuak onartu zuen eta [[abenduaren 12]]an senatuak.

Gernikako Estatutuak EAEn sistema parlamentarioa ezarri zuen. [[Foru]] sisteman oinarrituz, hiru herrialdeetako bakoitzak ordezkari kopuru bera jaso zuen [[Eusko LegebiltzarLegebiltzarra|Eusko Legebiltzarrean]]rean. Legebiltzarrak [[LehendakariaLehendakari]]a izendatu behar du hauteskundeak egin ondoren. Lehendakariaren zeregin garrantzitsuena [[Eusko Jaurlaritza]] eratu eta gidatzea da.

[[Ezker abertzaleabertzalea|Ezker abertzaleko]]ko sektoreek, bere aurkako jarrera erakusteko, '''Moncloako Estatutua''' deitzen diote estatutu honi<ref>[http://www.ezkerabertzalea.info/inprima.php?id=309 ''Moncloako Estatutuaren porrota'',] ezkerabertzalea.info, 2008ko azaroaren 27a</ref>.

[[1979]]tik, hau da, Gernikako Estatutua martxan jarri zenetik, [[EAEEuskal Autonomia Erkidegoa|EAErenak]]renak diren 14 eskumen transferitu gabe ditu [[Madril]]ek. Oso mantso ari da transferentziak egiten. Jarraian, eskumen transferituak azaltzen dira<ref>[http://www.berria.eus/paperekoa/5001947/003/443837/2015-01-03/14.htm «14»], ''Berria'', 2015-01-03</ref>:

Sei urte eskumenik jaso gabe egon ostean, 1993tik 2000ra 25 eskumen jaso zituen [[Eusko Jaurlaritza]]k. [[EAJEuzko Alderdi Jeltzalea|EAJk]]k orduantxe bakarrik babestu zuenEspainiako gobernuburu bat: [[1993]]an, [[PSOEEspainiako Langile Alderdi Sozialista|PSOEko]]ko [[Felipe González|Felipe Gonzalez]] eta [[1996]]an, [[PP]]ko [[José María Aznar|Jose María Aznar]].

[[JoseJosé María Aznar|Jose María Aznarren]]ren bigarren legegintzaldian eta [[José Luis RodriguezRodríguez Zapatero|José Luis Rodriguez Zapateroren]]ren aurrenekoan ez zen eskumen transferentziarik egon.

[[José Luis RodriguezRodríguez Zapatero|José Luis Rodriguez Zapateroren]]ren bigarren legegintzaldian, 20 eskumen transferitzeko hitzarmena egin zuen [[EAJEuzko Alderdi Jeltzalea|EAJk]]k. Hala ere, batzuk bakarrik jaso zituen [[Eusko Jaurlaritza]]k (orduan [[PSE-EE|PSE]] zegoen). Jaso ez ziren eskumemen artean zeuden: gizarte segurantza, [[aireportu]]ak, interes orokorreko portuak, [[autobide]]ak, Fogasa (Soldata Bermatzeko Funtsa) eta espetxe politika.