1814ko eskutitza: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:Charte constitutionnelle du 4 juin 1814. Page 1 - Archives Nationales - AE-I-29.jpg|thumb|300px|1814ko eskutitza]]
'''[[1814]]ko eskutitza''' [[Luis XVIII.a Frantziakoa|Frantziako Luis XVIII]].ak [[Frantzia]]rentzat egin zuen konstituzio bat da. Izatez, ez da [[konstituzio]] arrunta, baizik eta erregeak emandako kontzezio bat. Kasu honetan [[Emandako Karta]] izena hartzen dute egindako [[lege]] berriek.
 
Luis XVIII.a Frantziako erregeak, 1814ko ekainaren 4an, Napoleon bota eta tronua berreskuratu zuenean izenpetu zuen dokumentua. Antzinako Erregimena berriro ezarri beharrean, Kartak, Iraultzan izandako aurrerapen asko errespetatzen zituen; Legearen aurrean denon berdintasuna, gizabanakoaren askatasuna eta askatasun ekonomikoa, kode zibila, administrazioa, e.a. Kartak erregearen agintea mugatu egiten zuen. Erregeak ministroak eta nobleen ganberako kideak izendatzen zituen, baina beste ganbera bat ere bazegoen, diputatuen ganbera, eta hauek burgesiak aukeratzen zituen. Azken ganbera honen egitekoa legeak eta aurrekontuak onartzea zen. Antzinako Erregimenaren eta berriaren arteko konpromisoa zen Karta.
 
Goian idatzitakoa laburbilduz, Frantziako [[Borboien Berrezarkuntza]] eta gero, nahiz eta [[ideologia]] kontserbadorea izan, legeak ez ziren iraganeko [[absolutismomonarkia absolutu|absolutismora]]ra bueltatu. Konstituzio honetan, nahiz eta [[FrantziarFrantziako Iraultza|Frantziar Iraultzako]]ko eskubide batzuk agertu, [[subirautza]] [[erregea]]n datza, eta berak ditu botere guztiak, [[Jainkozko Eskubidea]] deitzen zitzaiona.
 
1814eko ekainaren 4an egidako dokumentuko artikulorik aipagarrienak beheko hauek dira:
16. lerroa:
35. art. [[Diputatu]]en Ganberako kideak hautatze lekuetan aukeratuko dira; hauteskundeak noiz eta nola deitu legeek zehaztuko dute.
 
38. art. Ganberan ez da onartuko berrogei urtetik beherako diputaturik ez eta zergetan mila [[frantziar libera|libera]] zuzenean ordaintzen ez duenik ere.
 
40. art. Diputatuak aukeratzek, [[hautesle]]ek ez dute edukiko bozkatzeko eskubiderik zergetan hirurehun libera zuzenean ordaintzen ez badute eta hogeita hamar urtetik gorakoak ez badira.