19:55, 4 martxoa 2015ko berrikusketa aldatu Xabier Armendaritz (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 85.219 edits t →‎Amaiurko gazteluaren defendatzaileei omenaldia ← Aurreko ezberdintasuna		00:37, 1 apirila 2015ko berrikusketa aldatu desegin EnzaiBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 252.705 edits t Robota: Birzuzenketak konpontzen; aldaketa kosmetikoak Hurrengo ezberdintasuna →
18. lerroa: '''Amaiurko gaztelua''' antzina [[Baztan]] udalerriko ([[Nafarroa Garaia]]) [[Amaiur]] herrian zegoen [[gaztelu]]a zen. Gaur egun, Aranzadi Zientzia Elkartearen eskutik, eta amaiurtarren laguntza estimagarriaz, [[2006]]tik 2013 arteko indusketa-aldi arkeologiko sistematikoei esker, zenbait aztarna agertu dira. Ez da ziurra noiz eraiki zen, baina jakina da [[1191]]. urterako jada bazuela gazteluzaina. [[Erdi Aroa]]n, haren zeregin nagusia [[Iruñea\|Iruñetik]] [[Baiona]]ra zihoazen merkatariei zerga kobratzea zen. Dena dela, nafarrek Gaztelako Erresumaren aurrean eginiko [[Amaiurko gazteluaren setioa\|azken erresistentziagatik datorkio]] garrantzia, lau mende geroago [[Lauaxeta]] olerkariak bere ''"[[Amaiur gaztelu baltza\|Amayur gaztelu baltza]]"'' olerkian bildu zuena. == Amaiurko gazteluaren defendatzaileei omenaldia == 34. lerroa: {{esaera2\|Navarra agradecida a los postreros defensores de la independencia de Navarra. 1522-1922.}} Lau aldeetan armarri bana ditu: [[Amaiur]]koa, [[Araba]]koa, [[Gipuzkoa]]koa ([[kanoi]]ak kendu baino lehen) eta [[~~Bizkai~~Bizkaia\|Bizkaikoa]]~~koa~~. Aurrealdean eta atealdean, beste armarri bi ditu, [[Nafarroa]]koa bata eta sei [[merindade]]ek osatua bestea ([[Iruñeko merindadea\|Iruñekoa]], [[Erriberriko merindadea\|Erriberrikoa]], [[Lizarrako merindadea\|Lizarrakoa]], [[Zangozako merindadea\|Zangozakoa]], [[Tuterako merindadea\|Tuterakoa]] eta [[Nafarroa Beherea\|Nafarroa Beherekoa]]), [[Almandoz]]eko haitzurdin zuriez eginak. Monumentua [[1931]]ko [[uztailaren 26]]tik [[uztailaren 27\|27rako]] gauean dinamitaz suntsitu zuten. Garai hartan, [[Nafarroa]]ko udalak [[Euskal Herriarentzako Sortaraua\|Lizarrako estatutua]] eztabaidan ari ziren. Monumentua berreraiki eta berrireki zen [[1982]]ko [[urriaren 10]]ean, [[Amaiur]]ko udalaren ekimenak [[Nafarroako Foru Aldundia\|Nafarroa]], [[Arabako Foru Aldundia\|Araba]], [[Gipuzkoako Foru Aldundia\|Gipuzkoa]] eta [[Bizkaiko Foru Aldundia\|Bizkaiko Foru Aldundien]] eta [[Eusko Jaurlaritza]]ren laguntza jaso zuen. Mendi-mazelan zeuden zatiak berreskuratu eta [[~~Olite~~Erriberri\|Oliten]]n egin zuten bestea. Egun, Amaiurko gaztelua sinbolo bat da [[~~abertzale~~abertzaletasun\|abertzaleentzat]]~~entzat~~. == Erresistentziako kide ezezagunari monumentua == [[Fitxategi:Monumento al Resistente Desconocido.JPG\|thumb\|150px\|left\|Erresistentziako kide ezezagunari monumentua]] [[Gaztelua mendia]]ren ondoan, gotorlekua zegoen tokian, [[2007]]ko [[uztailaren 21]]ean [[Pello Iraizoz]]ek eginiko ''Erresistentziako kide ezezagunari monumentua'' inauguratu zuten. [[Baztan]]go harri gorriz eginda, inskripzio hau du: ''"Pro libertate patria, gens libera state"'', hau da, [[Obanosko Infantzoien Biltzarrak\|Nafarroako Infantzoien]] lema eta goialdean, aurrena Antso VII.a Azkarrak eta gero iloba [[Tibalt I.a Nafarroakoa\|Tibalt I.ak]]ak ikur gisan erabilitako sinboloa. Behealdean, [[Nafarroako ~~erregeen~~errege-erreginen zerrenda\|Nafarroako erregeen]] irudiak daude, numismatikatik hartuak.<ref>[http://euskalherria.indymedia.org/eu/2006/08/30981.shtml euskalherria.indymedia.org]</ref><ref>[http://www.noticiasdenavarra.com/ediciones/2007/07/22/vecinos/baztanbidasoa/d22baz33.955433.php www.noticiasdenavarra.com]</ref> == Literatura eta musika == [[1930eko hamarkada]]n, [[Lauaxeta]] poetak gertakari horri buruzko ''[[Amaiur gaztelu baltza\|Amayur gaztelu baltza]]'' olerkia idatzi zuen eta [[1978]]an, [[Antton Valverde]] musikariak poema hori abesti bilakatu. == Ikus, gainera == * [[Amaiurko gazteluaren setioa]] * [[Amaiur gaztelu baltza\|Amayur gaztelu baltza]] == Erreferentziak ==

Amaiurko gaztelua: berrikuspenen arteko aldeak