Karlos III.a Nafarroakoa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
|||
33. lerroa:
== Biografia ==
Nafarroako infantea zela,
Infanteak
Bere aita ez bezala, Nafarroan bizi izan zen, eta barne politikan modernizatze aldaketak egin zituen, hala nola [[Nafarroako Foru Orokorra]]. Karlos III.aren erregealdian Iruñeko hiru burguek ([[Nafarreria (Iruñea)|Nafarreria]], [[San Nikolas]] eta [[San Zernin]]) bat egin zuten. Horretarako 1423an [[
Garai hartako krisialdi ekonomikoak eta gizartearen aristokraziartzeak (alboko [[Aragoiko Erresuma]]n bezala) Karlos III.aren kanpo politikan bakea bilatzea eta Nafarroako egoera kontuan hartzea bultzatu zuten.
43. lerroa:
[[Gaztelako Erresuma|Gaztela]], [[Aragoiko Erresuma|Aragoi]], [[Frantzia]] eta [[Ingalaterra]]rekiko harremanak lasaitzen saiatu zuen, lankidetza, [[Avignon]]go [[Aita Saindua|Aita Sainduen]] alde egitea eta elkar ezkontzak bultzatuz.
[[Aragoiko Erresuma|Aragoirekin]] harremanak estutzeko asmotan, Karlos III.aren alaba nagusi [[Blanka I.a Nafarroakoa|Blanka]]k [[Martin I.a Sizilakoa]] (
[[Granadako Erresuma|Granadaren]] aurkako gudetan parte hartu zuen,
Era berean, Karlosen arreba [[Joana Nafarroakoa (1370-1437)|Joana Nafarroakoak]] [[Henrike IV.a Ingalaterrakoa]] ezkondu zuen.<ref>{{erreferentzia |abizena1 = Valente |izena1 = Claire |izenburua= Joan of Navarre (c.13750-1437)|bilduma= Historical Dictionary of Late Medieval England, 1272-1485|urtea= 2002|argitaletxea= Greenwood Publishing Group|lekua= Westport|editore1-abizena = Fritze |editore1-izena= Ronald H.| editore2-abizena= Robison |editore2-izena= William Baxter| url=https://books.google.com/books?id=thba9JxuDXAC&pg=PA347}}</ref>
1423an, tronuaren oinordekoarentzat [[Vianako Printzea]] titulua eratu zuen; lehendabiziko printzea haren iloba [[Karlos IV.a Nafarroakoa|Karlos]] izan zen. Lehen 1415ean, Blanka bere oinordekoa norekin ezkonduko zen auzia izan zuen. Foixtarrek Joana lehen alabaren alarguna hautagai moduan aurkeztu zuten, [[Joanes I.a Foixkoa]] hain zuzen ere. Fernando I.a Aragoikoak, berriz, bere bigarren semea zen [[Joanes II.a Aragoikoa|Joanes]] proposatu zuen. Erregeak, frantziar eta aragoiarren arteko zalantza honetan, aragoiarren alde egin zuen.<ref name= Suarez>{{erreferentzia| abizena=Suárez Fernández |izena = Luis |izenburua= Fernando el Católico y Navarra: el proceso de incorporación del reino a la Corona de España |lekua=Madril |urtea=1985 |argitaletxea=Ediciones Rialp|orrialdea=41-42}}</ref> Erriberrin (1419ko azaroaren 6a) eta [[Guadalajara (Espainia)|Guadalajara]]n (1420ko otsailaren 18a) adostutako ezkontza-itunaren baldintzak honakoak ziren: Blankak eta bere ondorengoek tronua (eta baita Nemoursko konderria ere) jarauntsiko zituen, Erresuma atzerritar batek ezin izango zuen Nafarroako inolako eskualderik bereganatu eta Erresumako karguak nafarrak izango ziren. Horrela [[Trastamara]]tarrek Erresuma bereganatuko zukeen baina independentzia mantenduz.<ref name= Suarez/>
Errege bakezalea eta adiskidetzailea izateagatik jarri zioten 'Noblea' ezizena. [[Arte]]ak bultzatu zituen, [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedral gotikoa]] bukatu, eta [[Tafalla]] eta [[Erriberriko Nafarroako Erregeen Jauregia|Erriberrin]] jauregiak eraiki. [[Erriberri]]n bertan hil zen
Haren omenez 1997tik aurrera [[Nafarroako Gobernua]]k [[Karlos III.a Noblearen Gurutzea]] izeneko saria ematen du.
|