Ruandako genozidioa: berrikuspenen arteko aldeak

1990an Ruandako Fronte Abertzalea sortu zen, taldeko kideak UngandanUgandan zeuden tutsi herbesteratuekerbesteratuek osatzen zuten. Urrian, talde honek Ruanda inbaditu zuen Ugandako armadaren laguntzaz.

1994ko apirilaren 6ean genozidioa hasi zen, Ruandako Juvenal Habyarimana (hutua) eta Burundiko Ciprian Ntayamira presidenteak bidaiatzen zuten hegazkina bi misilekin bota zutenean. Hurrengo egunean Agathe Uwlingiyimana lehen ministra eta NBEko 10 belgikar soldadu Belgiar erailak izan ziren. Ondorioz “kasko“[[kasko urdinak”urdin]]ak” erretiratu egin ziren biztanleria segurtasun gabe utziaz. Hutu erradikalak beren gobernua deuseztua zegoela ikustean eta “kasko urdinak” alde egin zutela ikusita, egoera aprobetxatu zuten genoziodioarekingenozidioarekin hasteko. Kontraerasoan, Ruandako Fronte Abertzaleak (tutsiek osatua) Kigaliko inguruak erasotu zituen.

Apirilaren 9an, Jean Kambandak (hutua) gobernua eratu zuen, moderaturik gabeko gobernua zen. Egun berean, Frantzia eta Belgikak bere biztanle guztiak atera zituzten, beren enpresetako ruandarrak ere bertan utziaz. Gurutze gorriak apirilaren 11rako hamarmilahamar mila ruandar hil zirela estimatu zuen. Bitartean, Nazio Batuen MINUAR bakearen aldeko misioak ez zuen ezer egin. Apirilaren 14an BelgiarrenBelgikaren armada erretiratu egin zen, NBEko KoartelKuartel Orokorrak emandako agindu zuzenengatik eta Kofi Annanek ez sartzeko agindu zuen.

Maiatzaren 4an, Boutros Ghalik lehenengoz Genozidio terminoa erabili zuen Ruandan gertatzen zen sarraskiari erreferentzia egiteko, horrekin Bill Clinton eta beste buruzagi garrantzitsu batzuk egoera deseroso batean jarri zituen. Egoera okertzen zioalazihoala ikusita, UNAMIR misioa berrezartzea erabaki zuten eta une horretan tutsien kontraerasoa hasi zen iparraldean. Gurutze gorriaren estimazioen arabera maiatzaren 13rako 500.000 pertsona erailak izan ziren, baina inongo agintarik ez zuen genozidio hitza erabili oraindik.

Ekainaren hasieran, Ruandako Fronte Abertzaleak herrialdearen iparekialdeanipar-ekialdean antolatu zen eta Ruandan bizi ziren atzerritar guztiei alde egiteko ultimatuma bota zieten. Mendebaldean berriz, ALIR izeneko Ruandaren Askapenerako Armada sortu zuten.

Ekainaren 22an, Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluak Frantziari denbora batez Ruandako hegomendebaldeahego-mendebaldea kontrolatzeko eskatu zion, bertan segurtasuna eta bakea mantentzeko.

Uztailaren erdialdean, Ruandako Fronte Abertzaleak kigaliKigali menderatu zuen, bertan zegoen gobernu erradikal hutuak Zaire ingurura alde egin zuelarik. Bi milioi hutuk ere alde egin behar izan zuten herrialdetik eta Goman historiako errefuxiatu zelairik handiena eratu zuten. Hau izan zen Genozidioaren amaieratzat hartzen den unea.