Setúbal: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Setúbal lotu du, Wikidataren arabera. |
No edit summary |
||
5. lerroa:
| armarria = STB.png
| kokapena = LocalSetubal.svg
| irudia = Setubal I.jpg
| irudiaren testua =
| izen alternatiboa balioa = Ofiziala
| izen alternatiboa = Setúbal
11 ⟶ 13 lerroa:
| kode datuak = 2.900 - 2.910
| altuera =
| azalera =
| biztanleria =
| bizt_urtea =
| dentsitatea =
| besterik1 = '''Sorrera'''
| besterik1balioa = [[1249]]
20 ⟶ 22 lerroa:
| oharrak =
}}
'''Setúbal''' [[Portugal]]go bostgarren hiririk populatuena da, herrialdearen hegoko erdialdean dagoena eta [[Setubalgo Barrutia]]ren hiriburua dena. [[2011]]an ia 121.185 biztanle zituen.
== Geografia ==
[[Sado
▲Sado ibaiak zeharkatzen du eta [[Ozeano Atlantikoa]]ren ondoan dago.
== Historia ==
Paleolito eta neolito aroetako aztarnak aurkitu diren arren feniziarrak izan ziren K.a. 1000 urte inguruan lehen asentamendua sortu zutenak. Erromatarren garaiko jarduera ekonomikoa itsasoari loturik egon zen, bai merkataritzari eta baita gatzagei ere. ''Cetobriga'' izena eman zioten, "Gatzagen hiria". [[Erromatar Inperioa]]ren gainbeherak itsas merkataritzaren galera ekarri zuen eta biztanleek alde egin behar izan zuten.
[[Mairu]]en garaian ''Shetúbar'' (شَطُوبَر) izena izan zuen eta 1249an kristauek konkistatu eta Portugalgo erresuman sartu zenean foruak jaso zituen. Mairuen aurkako gerrak amaitzean loraldi ekonomikoa iritsi zen Setúbalera. XIV mendean harresiak eraiki ziren herria Afrika iparraldeko pirata eta kortsariotatik babesteko.
1580an [[gaztela]]rren aurrean matxinada burutu zuen Prior do Cratoren alde egin zuen hiriak eta [[Alba de Tormesko dukerri|Albako dukeak]] sarraski bat eraginez birkonkistatu zuen Setúbal. 1582an [[San Felipe gotorlekua (Setúbal)|San Felipe gotorlekua]] eraiki zen. Hurrengo urteetan ere matxinada berriak izan ziren (1588, 1594, 1603, 1628, 1630) azkenean 1640an [[Joanes IV.a Portugalgoa|Joanes IV.a]] Portugal independienteko errege berria bihurtu zen arte.
Hurrengo mendeetan itsas merkataritzari esker nazioarte mailako kaia bihurtu zen. XIX mendean ingelesek ''St. Ubes'' eta frantsesek ''St Yves'' deitu zioten. 1860an [[Petri V.a Portugalgoa]]k hiri estatusa eman zion.
==
* [[Setúbalgo Jesusen monasterioa|Jesusen monasterioa]]: XV mendeko eliza. Setúbalgo monumentu ezagunena.
* [[San Felipe gotorlekua (Setúbal)|San Felipe gotorlekua]]: XVI mendeko gotorlekua, Sado ibaiaren estuarioa babesten duena.
* [[Setúbalgo katedrala]] (Santa Maria da Graça eliza): XIII mendekoa.
* Aqueducto dos Arcos: XV mendekoa.
==
<gallery>
Irudi:Setubal.Igreja de Jesus12.jpg|[[Setúbalgo Jesusen monasterioa|Jesusen monasterioa]].
Irudi:Fortaleza de S.Filipe.jpg|[[San Felipe gotorlekua (Setúbal)|San Felipe gotorlekua]].
Irudi:Santa Maria da Graca Church.JPG|[[Setúbalgo katedrala]].
Irudi:Fishing harbour Setubal.JPG|Arrantzaleen kaia.
Irudi:Fábrica romana de Salga 04.jpg|Erromatarren gatzagak.
</gallery>
==
* [[Manuel María Barbosa du Bocage]] (1765-1805), olerkaria.
* [[José Mourinho]] (1963- ), futbol entrenatzailea.
== Kanpo loturak ==
| |||