Nikaragua aintzira: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Lake Nicaragua lotu du, Wikidataren arabera.
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
{{Beste erabilpenak|aintzirari|Estatua|Nikaragua}}
{{Aintzira infotaula
| izena = Nikaragua aintzira<br />Cocibolca aintzira
| bertako izena =
| argazkia = Nicaragua lake.JPG
| oina = Nikaragua aintzira
| mapa = SolentinameOmetepemap.jpgpng
| kokapena = [[Nikaragua]]
| garaiera = 32
| eremua dn= 11
| mn=37
| sn=
| de=85
| me=21
| se=
| E=W
| eremua = 8.264
| zabalera = 55
| luzera = 148
| sakonera = 13
| gehi sakonera = 2645
| arroa = 823.264844
| ertza =
| betebidea =
20 ⟶ 27 lerroa:
| hiriak = [[Granada (Nikaragua)|Granada]], [[Rivas (Nikaragua)|Rivas]], [[San Carlos (Nikaragua)|San Carlos]], [[San Miguelito]]
}}
'''Nikaragua aintzira''' ([[gaztelania]]z: ''Lago de Nicaragua'') edo '''Cocibolca aintzira'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0170.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2012-05-25|izenburua= 170. araua: Amerikako toponimia}}</ref> ([[gaztelanianahuatl]]zez: ''Lago de NicaraguaCocibolca'', baita«itsaso eregeza»), ''Mar Dulce'', ''Gran Lago'', ''Gran Lago Dulce'' edoeta ''Lago de Granada'' deitua;ere [[nahuatl]]ez: ''Cocibolca''deitua, «itsaso geza») [[Nikaragua]]n kokaturiko [[ur]] gezako [[aintzira]] da. 8.264 km²ko eremuarekin, [[Erdialdeko Amerika]]ko [[aintzira]]rikaintzirarik handiena da, eta [[Munduko aintzira handienen zerrenda|munduko hemeretzigarrena]] da.
 
== Geografia ==
'''Nikaragua aintzira''' edo '''Cocibolca aintzira'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0170.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2012-05-25|izenburua= 170. araua: Amerikako toponimia}}</ref> ([[gaztelania]]z: ''Lago de Nicaragua'', baita ere ''Mar Dulce, Gran Lago, Gran Lago Dulce'' edo ''Lago de Granada'' deitua; [[nahuatl]]ez: ''Cocibolca'', «itsaso geza») [[Nikaragua]]n kokaturiko [[ur]] gezako [[aintzira]] da. [[Erdialdeko Amerika]]ko [[aintzira]]rik handiena da, eta [[Munduko aintzira handienen zerrenda|munduko hemeretzigarrena]].
Cocibolca aintzira Nikaraguako hego-mendebaldean dago, [[Granadako departamendua|Granada]] , [[Rivasko departamendua|Rivas]], [[Río San Juango departamendua|Río San Juan]], [[Chontalesko departamendua|Chontales]] y [[Boacoko departamendua|Boacoko]] departamenduek inguratua. 148 km luze eta 55 km zabal da. Elipse antzekoa da eta ipar-mendebaldetik hego-ekialdera luzatzen da. Sakonera handiena, 45 m ingurukoa da<ref>[http://www.worldlakes.org/lakedetails.asp?lakeid=8934 Lake Profile: Cocibolca (Nicaragua)] Worldlakes.org</ref>. Tipitapa ibaiak [[Managuako aintzira]]rekin lotzen du. Hustubidea, berriz, [[San Juan ibaia]] da, [[Karibe itsasoa]]rekin lotzen duena. Hori dela eta, aintziraren ertzean dagoen [[Granada (Nikaragua)|Granada]] itsas portutzat hartu ohi da. Aintziran barrena, [[pirata|piratek]] hirutan eraso zuten hiri hori.
 
CocibolcaAintzirak aintziranuharte daudenasko uharteditu (1.000tik gora). nagusiakNagusiak Ometepe eta Zapatera uharteak eta [[Solentiname uharteak|Solentiname uhartedia]] dira. Solentiname uhartedian,Solentinamen [[Ernesto Cardenal]] nikaraguar teologo eta poetak bere komunitatea eraikiezarri zuen. Hamaika barne portu ditu, horien artean Granada hirikoa. Arrainetan aberatsa da.
Tipitapa ibaiaren bidez, lotura du [[Managua lakua|Managua aintzirarekin]].
 
Antzina Managua eta Nikaragua aintzirak [[Ozeano Bare]]ko kostaldeko sarguneak ziren eta, sumendiek eragindako material pilaketaren kariaz, kostaldetik urrundu ziren; horrenbestez hango espezie batzuk ur gezetan bizitzera egokitu diren itsas arrainak dira, hala nola ''[[Carcharhinus leucas]]'' marrazoa eta ''[[Pristis perotteti]]'' zerra-arraina<ref>Thomas B. THORSON (1976): [http://digitalcommons.unl.edu/ichthynicar/53/ ''Observations on the Reproduction of the Sawfish, Pristis perotteti, in Lake Nicaragua, with Recommendations for its Conservation''] Digitalcommons.unl.edu</ref>.
Bere hustubidea San Juan ibaiak Nikaragua aintzira eta [[Karibe itsasoa]] lotzen ditu. Hori dela eta, aintziraren kostan dagoen [[Granada (Nikaragua)]] itsas portutzat hartu ohi da. Aintziraren bidez, [[pirata|piratek]] hirutan eraso zuten [[Granada (Nikaragua)|Granada]].
 
== Historia ==
Cocibolca aintziran dauden uharte nagusiak Ometepe eta Zapatera uharteak eta Solentiname uhartedia dira. Solentiname uhartedian, [[Ernesto Cardenal]] nikaraguar teologo eta poetak bere komunitatea eraiki zuen.
[[Panamako kanala]] eraiki baino lehenago, [[Cornelius Vanderbilt]]en garraio konpainia zen [[Ozeano Barea]]Atlantikotik Ozeano Barera ailegatzekoiristeko bide bakarra, Rivasko [[istmo]]ren bitartez. [[1916]]ko Bryan-Chamorro Itunak [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuentzat]] ziurtatu zuen Nikaraguako kanala eraikitzeko eskubideak. Ideia, noizbehinka agertu arren, ez dazen inoiz gauzatu. [[2014]]an, ordea, Nikaraguako gobernuak, Cocibolca aintziratik barrena bi ozeanoak lotuko dituen 286 kilometroko kanala eraikitzeko baimena eman zion [[Hong Kong]]eko enpresa bati<ref>Adrian GARCIA: [http://www.berria.eus/paperekoa/2393/002/001/2014-08-16/hazkundearen_prezioa.htm ''Hazkundearen prezioa''] Berria.eus</ref>.
 
[[Panamako kanala]] eraiki baino lehenago, [[Cornelius Vanderbilt]]en garraio konpainia zen [[Ozeano Barea]] ailegatzeko bide bakarra, Rivasko [[istmo]]ren bitartez. [[1916]]ko Bryan-Chamorro Itunak [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuentzat]] ziurtatu zuen Nikaraguako kanala eraikitzeko eskubideak. Ideia, noizbehinka agertu arren, ez da inoiz gauzatu.
 
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2015/1/11}}
{{erreferentzia_zerrenda}}
{{commonskat}}
 
{{Erreferentzia zerrenda}}
 
{{koord|11|37|0|N|85|21|0|W|type:waterbody|display=title}}
 
[[Kategoria:Nikaraguako aintzirak]]