Aul: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
irudiak bakantzea eta hasiera txukuntzea
1. lerroa:
[[Fitxategi:PG - Dagestan. Shamil's village (colour).jpg|thumb|250px|Gunib izeneko aula, [[Dagestan]]en, [[Prokudin-Gorsky]]k 1905-1915 artean ateratako argazkian.]]
[[Fitxategi: სოფელი კუბაჩი. ალექსანდრე როინაშვილი.jpg|250px|thumb|left|Kubachi, [[Dagestan]]ekogo aul handia, 1899an.]]
'''Aula''' ([[txetxeniera]]z ''{{lang-ce|oil''}}, [[errusiera]]z ''{{lang-ru|аул''}}, [[turkiar hizkuntzak|turkiar hizkuntzetan]]: ''aul'') [[Kaukasia]] inguruan (bereziki [[Dagestan]]en) aurkiohikoa daitekeenden [[herrixka]] gotortu motagotortua da.
[[Fitxategi:Gelmets.jpg|250px|thumb|left|Gelmez hego-[[Dagestan]]en.]]
[[Fitxategi:Pyotr Nikolayevich Gruzinsky - The mountaineers leave the aul.jpg|250px|thumb|''Menditarrek aul-a uzten dute'', de [[Piotr Gruzinski]], 1872.]]
'''Aula''' ([[txetxeniera]]z ''oil'', [[errusiera]]z ''аул'', [[turkiar hizkuntzak|turkiar hizkuntzetan]] ''aul'') [[Kaukasia]] inguruan (bereziki [[Dagestan]]en) aurki daitekeen herrixka gotortu mota da.
 
Izenaren jatorria turkiarra da, eta ''herrixka'' esan nahi du hainbat [[turkiar hizkuntzak|turkiar hizkuntzetanhizkuntzatan]] ([[tartarera]]z: {{lang-tt|авыл) edo [[mongoliera]]z:}}, {{lang-mn|айл]]}}.
 
OrokorreanOro har harriz eraikiak, tontorren inguruan edo amildegien inguruan kokatzen dira, ustekabeko erasoen aurka babesteerasoetatik alderababestearren. Etxeek bi pisutako garaiera izaten dute eta altuera desberdinetara kokatzen dira, etsaiei ezinezkoa egiten edonora heltzea bideen bitartez. Etxeak normalean hegoaldera begira egoten dira, eguzkiaren beroa baliatzeko eta iparraldeko haizeaz babesteko. Gehienetan aulak ez dira egoten lantzeko lur emankorren inguruan edo ur iturrietatik hurbil, beharrezkoa eginez ura bertara eramatea.
 
[[Svaneti]]ko ([[Georgia]]) aulak, bere [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] dorre bereizgarriekin, [[Gizateriaren Ondare]] daude izendaturik. Antzeko dorreak [[Kaukasia]] osoan aurkitu daitezke, bereziki [[Inguxetia]]n.
 
[[XIX. mende]]an [[Errusiar Inperioa|Errusiak]] [[Kaukasoko gerra|Kaukasia inbaditu zuenean]], aulak defentsa izugarriakgaindigaitzak ziren, eta eraso zuzenaren bitartez bakarrikbaizik harezin zitezkeenzituzten hartu, gehienetan. [[Txetxenia]]n, errusiarrek hartu ezin izan zituzten zenbait aul famatu daude.
 
{{commonskat}}