Genozidio: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
tNo edit summary
No edit summary
1. lerroa:
'''Genozidioa''' [[etnia]], nazionalitatenazio, [[arraza]], edo [[erlijio]], [[politika]] eta bestebera arrazoiengatikduten pertsonapertsonen talde bat masibokisistematikoki eta apropos desagerrarazteasuntsitzea da. Hitza Raphael Lemkin [[judupolonia]]tarr [[poloniajudu]]rrakak asmatu zuen [[1944]]eanan, [[greko]]ko ''genos'' («familia», tribu«tribua» edo «arraza») eta [[latin]]eko ''-ciderecīdere''tik (erahil«erail») sustraietatik. [[1951]]eann nazioarteko legeek genozidioa definitu eta debekatu zuten.
 
[[Fitxategi:Srebrenica massacre memorial gravestones 2009 1.jpg|thumb|right|300px|[[Srebrenica]]ko [[masakre]]aren omenezko [[oroitarri]]ak.]]
Genozidiorako bide asko erabili izan dira; [[gose]]z hiltzen utzi, haurdun geratzen diren emakumeak haurrak galtzera behartu, etabeta abar. [[Nazio Batuak|Nazio Batuek]] genozidioa krimentzat hartu zuten (1948), [[Nurenbergeko epaiak|Nurenbergeko epaien]] ondoren.
 
Historia osoan ez da ezagutu XX. mendean adinako genozidiorik. Milioika heriotza horiek guztiak ez dira gerraren ondoriozkoak izan, arraza, etnia, erlijio edo politika talde desberdinen aurkako hilketa berariazkoak eta sistematikoak eraginak baizik. XX. mendeko lehen genozidio jendetsua 1915 eta 1923 bitartean gertatu zen: [[turkia]]r gobernuak 600.000-1.500.000 [[armenia]]r beren etxeetatik egotzi edo sarraskitu zituen. Hala ere, azkenaldiko genozidio kasurik zoritxarrekoena [[Alemania]]k 1930 eta 1940 artean Europako [[judu]]ak desagerrarazteko egin zuena izan zen. 1945ean [[Bigarren Mundu Gerra]] amaitzerako, 12 milioi pertsona hil zituzten naziek; horietatik sei milioi juduak ziren, eta gainerakoak [[ijito]]ak, [[homosexual]]ak edota [[eslaviar]]rak. Urte hartan bertan, [[Nurenberg]]eko epaitegiak [[holokausto]]aren arduradunak epaitu zituen, eta gizabanakoaren erantzukizun printzipioa arautu zuen.