Kuba: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
{{Herrialde infotaula
| gentilizioa = kubatar<ref name="Euskaltzaindia"/>
100 ⟶ 99 lerroa:
== Biztanleak ==
Kubako biztanleriaren gehiengoa askotariko jatorriko taldeen ondorengoa da. [[2012]]an %64,1 zuriak ziren, %26,6 mestizoak eta %9,3 beltzak<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cu.html Cuba] CIA: The World Factbook. Cia.gov. <small>2014ko abenduan kontsultatua</small></ref>. Edonola ere, [[XX.
Kubako biztanleriaren hazkundea negatiboa da 2006az geroztik. 2014an, esaterako, -%0,14 izan zen<ref name="cia"></ref>. Munduko [[haurren heriotza tasa]] txikienetakoa du, baina txikia da emankortasun tasa ere. Kubako bizi itxaropena Ameriketako altuenetakoa da, == Ekonomia ==
[[1959]]. urteko iraultzarekin batera, Kubaren egitura sozioekonomikoa [[kapitalismo]]tik [[sozialismo]]ra igaro zenetik [[Sobietar Batasuna]]ren laguntza jaso zuen Kubak, [[1990]]ean [[Sobietar Batasunaren desegitea|Sobietar Batasuna gainbehera]] etorri zen arte. [[1990eko hamarkada]]ra arte, beraz, Kubako ekonomiaren bilakaeran berebiziko garrantzia izan zuen Sobietar Batasunetik jasotako laguntzak, baina harrezkero zailtasun handiak bizi izan ditu Kubak, [[1960]]az gero Estatu Batuek bertako ekonomia hondatzeko eta horrela gobernu komunista eraisteko asmoz ezarri zioten bahimenduari aurre egiteko besteak beste ([[azukre]]a inportatzeari utzi eta Kubari ezer saltzeari uko egin zioten). Krisiari aurre egin ahal izateko, energia kontsumoa murrizteko oso neurri zorrotzak hartu ziren, elikagaien kontsumoa kontrolatzen hasi zen gobernua, eta kontsumorako ondasunak asko urritu ziren. Gobernuak [[1995]]ean azaldu zuenez, [[barne produktu gordin]]a %35 jaitsi zen [[1989]]-[[1993]] bitartean.
[[Fitxategi:SantiagoPeople_01.JPG|thumb|left|250px|<small>Santiago de Cubako [[zigarro]]gilea</small>]]
1993an ekonomia liberalizatzeko lehenengo neurri bereziak hartu behar izan zituen estatuak, kontsumorako ondasunak eta zerbitzuak ugaritzeko, elikagaien murrizketak alde batera utzi ahal izateko etab.; ordu arte oinarri marxista izan zuen ekonomia apur bat malgutu eta enpresa pribatuei ehun bat ekonomia jardueretan parte hartzeko baimena eman zitzaien. [[1994]]an nekazaritza eraberritzen eta liberalizatzen hasi zen, kubatarrei kanpoko [[dibisa]]k edukitzea onartu zitzaien (ordu arte legez kanpo zegoen), eta pesoaren eta [[estatubatuar dolar|dolarraren]] arteko trukea arautu zen. Horrekin batera, atzerriko inbertsioak onartu ziren, 1995etik aurrera, jarduera guztietan, osasunean, defentsan eta hezkuntzan izan ezik. [[1996]]an Estatu Batuek [[Helms–Burton legea]] eman zuten, ordea, zeinaren arabera hirugarren herrialdeen bitartekaritzaz Kubarekin harremanak dituzten enpresak zigortzen baitzituen. Era berean, [[Munduko Bankua]]ren eta [[Nazioarteko Diru Funtsa]]ren laguntza galarazi zion lege horrek Kubari. Dena dela, zenbait enpresa atzerritarrek Estatu Batuen presioari aurre egiteko hainbat trikimailu erabiliz inbertsioak egiten jarraitu zuten. Horrela, barne produktuaren gainbehera eten egin zen eta [[1997]]. eta [[1998]]. urteetan hazkundea mantsotu egin zen arren, hazten hasi zen Kubako ekonomia, [[turismo]]aren hazkunde etengabeari esker nagusiki. [[2007]]an %7,5 hazi zen, aurreikuspena baino gutxiago, baina [[Latinoamerika]]ko gainerako herrialdeena baino askoz ere gehiago. [[2012]]an %3,1 hazi zen<ref name="cia"
[[Nekazaritza]] garrantzi handiko ekonomia jarduera da Kuban, [[azukre kanabera]]ren lanketa batez ere. Munduko azukre kanabera esportatzaile handiena da eta hirugarren ekoizlea, [[Brasil]]en eta [[India]]ren ondotik. Nekazaritzako bigarren gai nagusiak [[tabako]]a eta [[zitriko]]ak dira; garrantzi handiko esportazio gaia da tabakoa. [[Kafe]]a, [[arroz]]a eta [[barazki]]ak ere lantzen dira, baina hiru gai horiek baitira nagusiak, Kubako ekonomia oso mugatuta dago, gai horien uztaren eta prezioaren mende.
143 ⟶ 145 lerroa:
== Politika ==
[[Fitxategi:Comité_Central_PCC.jpg|thumb|right|220px|<small>[[Kubako Alderdi Komunista]]ren egoitza</small>]]
Kuba estatu sozialista da. [[Kubako Alderdi Komunista]] da legezko alderdi politiko bakarra; alderdia da Kubako gizartearen organismo politiko gorena, eta haren mende dauden masa erakundeen bidez zabaltzen du bere aginpidea.
=== Banaketa administratiboa ===
{{Sakontzeko|Kubaren banaketa administratiboa}}
Kubako lurraldea 15 probintziak eta udalerri berezi batek osatua da: [[Artemisako probintzia|Artemisa]],
{| align="center"
|