Luis IX.a Frantziakoa: berrikuspenen arteko aldeak

| irudioina = Luis IX.a. [[El Greco]]ren margolana.

'''Luis IX.a Frantziakoa''' ([[Poissy]], [[1214]]ko [[apirilaren 25]]a - [[Tunis]], [[1270]]eko [[abuztuaren 25]]a), '''San Luis''' izenazizenez ezagunagoa, [[1226]]-[[1270]] urteetan [[Frantziako Erresuma|Frantziako erregea]] izan zen. [[Kapeto leinua|Kapeto leinukoa]] zen. Erregea ez ezik [[frantziskotar]] [[laiko]]alaikoa ere izan zen. Bere erreinaldian Frantziak bere mugak zabaldu zituen; [[Ingalaterra]]k [[Guiena]] baino ez zuen atxiki. [[Zazpigarren Gurutzada|Zazpigarren]] eta [[Zortzigarren Gurutzada|Zortzigarren Gurutzadetara]] joan, eta azken honetan hil zen.

[[Luis VIII.a Frantziakoa|Luis VIII.aren]] semea eta ondorengoa izan zen, eta Blanka Gaztelakoa haren amak gobernatu zuen adin txikikoa izan zenean. Blanka Gaztelakoa jaun handi batzuen aurka borrokatu zen; [[1229]]an [[Gurutzada Albitarra|albitarren aurkako kanpainak]] amaitu zituen. [[1242]]an Akitaniako jaunak menderatu zituen Luisek Saintes-ko[[Saintesko guduangudua]]n, eta 1249an[[1249]]an [[Egipto]] aldera jo zuen [[Zazpigarren GurutzadanGurutzada]]n, gobernua amaren eskutan utzirik. 1250ean[[1250]]ean preso hartu zuten Mansurah-ko hirian eta, bahitura-saria ordaindurik, [[Siria]] aldera jo zuen. 1258an

[[1258]]an hitzarmen bat izenpetu zuen [[Jaime I.a AragoikoarekinAragoikoa]]rekin Corbeil-en. Haren arabera, Provenza[[Proventza]] eta [[Languedoc]] ([[Montpellier]] izan ezik) Frantziako koroaren eskuetan geratzen ziren eta Frantziako koroak uko egiten zion betiko Ipar eta Hego Kataluniari (Principat de Catalunya). 1259an[[1259]]an ingelesekin izenpetu zuen hitzarmenaren arabera, ingelesen esku geratzen ziren [[Limousin]], [[Quercy]] eta [[Perigord]], eta Frantziako koroaren baitan [[Normandia]], Maine, [[Anjou]], [[Touraine]] eta [[Poitou]]. Bazter guztietan kristau ordena zabaltzen saiatu zen, gortea berriz antolatu zuen eta guztiz debekatu zituen gerra pribatuak, torneoak eta dolu-borrokak. Errege-dirua erabiltzea zabaldu zuen. 1257an

[[1257]]an [[Sorbonako unibertsitatea]] sortu zuen Parisen[[Paris]]en, eta bertara bildu ziren garai hartako europar pentsalari nagusiak ([[Alberto Handia]], [[Roger Bacon]], [[Tomas AkinakoaAkinokoa]], San Bonabentura, Siger Brabantekoa,…Brabantekoa…). Luis IX.ak ospe handia izan zuen Europa osoan. [[Zortzigarren GurutzadanGurutzada]]n hil zen, Tunisiako[[Tunisia]]ko izurritean. [[Bonifazio VIII.aka]]k santu egin zuen 1297an[[1297]]an.