Automobil: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
{{birzuzendua|Auto|Auto (zuzenbidea)|Epailearen erabaki agiriari}}
:''[[Auto]] hitzak artikulu honetara dakar. Epailearen erabaki agiria gaitzat duen artikulua, berriz, hau da: [[Auto (zuzenbidea)]].''
[[Fitxategi:Auto.gif|thumb|'''Automobil''' zenbait, historian zehar.]]
'''Automobila''', '''autoa''' edo '''beribila''' [[gurpil]]dun motorezkomotorrezko ibilgailua da, bidaiariak garraiatzeko erabiltzen dena eta bere [[motor]] propioa duena. Definizio gehienetan esan ohi da automobilak nagusiki [[errepide]]etan higitzeko direla, batetik zortzi pertsona artera garraia ditzaketela, normalean lau gurpil dituztela eta batez ere pertsonak (ez ondasunak) garraiatzeko sortuak direla. Hala ere, terminoa ez da oso zehatza, zeregin berak egiteko erabiltzen diren ibilgailu-mota asko baitaude.
 
Gaur egun 600 milioi automobil inguru daude munduan (gutxi gora-behera auto bat hamaika pertsonako). 2007an 806 milioi auto eta kamioi arin zeuden, eta mila milioi m³ [[gasolina]] eta [[diesel]] erre zituzten urte horretan. Kantitate horiek handitzen ari dira, batez ere [[Txina]]n eta [[India]]n.
9. lerroa:
 
== Historia ==
Aurreneko auto antzekoak lurrinez mugitutako [[ibilgailu]]ak ziren, XVIII. mendean, baina XIX. mendera arte ez zuten asmatu [[eztanda motor]]ra, eta 1895ean eman zioten lehenbiziko patentea gasolina auto modernoari, Estatu Batuetan. Zehatzago, [[1891]]ko irailaren 20an [[gasolina]]rekin zebilen lehen autoa irten zen [[Springfield]]en ([[MasachusetsMassachusetts]], [[Ameriketako Estatu Batuak|AEB]]), baina [[1896]]an hasi ziren salmentaksaltzen. XX. mendeakmendean orduragaratuz artejoan eginada, osatuabiadura, etairismena, hobetukontsumoa, egin dusegurtasuna eta egunetik egunera aurrera egiten ari dira bide horretan eta bide berriak urratzekoabar ahaleginetanhobetzeko.
 
Aurreneko auto antzekoak lurrinez mugitutako [[ibilgailu]]ak ziren, XVIII. mendean, baina XIX. mendera arte ez zuten asmatu [[eztanda motor]]ra, eta 1895ean eman zioten lehenbiziko patentea gasolina auto modernoari, Estatu Batuetan. Zehatzago, [[1891]]ko irailaren 20an [[gasolina]]rekin zebilen lehen autoa irten zen [[Springfield]]en ([[Masachusets]], [[Ameriketako Estatu Batuak|AEB]]), baina [[1896]]an hasi ziren salmentak. XX mendeak ordura arte egina osatu eta hobetu egin du eta egunetik egunera aurrera egiten ari dira bide horretan eta bide berriak urratzeko ahaleginetan.
 
== Funtzionamendua ==
 
[[Fitxategi:4-Stroke-Engine.gif|thumb|250px|Pistoi batek lan guztia egiteko behar dituen 4 atalak erakusten dituen irudia]]
 
Osagai edo atal bat baino gehiago ditu autoak; besteak beste: [[motor]]ra, mugiarazten duen indarra ematen diona; indar eragile hori gurpiletara eramango duten atal mekanikoak; zoruko gorabeherek eta eragindako astinaldiak moteldu eta egonkor eta eroso bihurtzen duen [[suspentsio]]a; [[galga]]k, lastertasuna gutxitzeko edo autoa erabat gelditzeko erabiliak; [[gida sistema]], gurpilak nora nahi den hara zuzentzen dituena; [[karrozeria]], autoa estaltzen duena eta jendea nahiz gauzak barruan eramaten dituena; horiei denei gurpilen gainean doan txasitxasis edo armazoiak eusten die. Autoa ibil dadin, hiru gauza dira beharrezkoak:
 
# Abian jarri; horretarako, ukipen giltzari eragin behar dio gidariak eta, bildutako indarra libre geratu eta motorrera joan ondoren, lastergailua zapaldu eta gasolina pasako da karburagailura, han airearekin nahastu eta zilindroetan gertatutako leherketatxoen ondorioz motorra pizteko.
23 ⟶ 21 lerroa:
 
== Automobil motak ==
 
* [[Auto elektriko]]
 
 
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/-12/-26}}