Katalina Aragoikoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
8. lerroa:
Errege-erregina Katolikoen alaba hau zen Elisabeten antza gehien zuena: ilegorria, begi argikoa, ausarta eta argia. Zalantzarik gabe, Katalinak dohain intelektual eta moral apartak zituen. [[Katolizismoa]]n hezia, hezkuntza zaindua jaso zuen, etorkizunean erregina izan zitekeenaren baten parekoa, dantza eta musikaz gain, iberiar penintsulako hizkuntza erromanikoak frantsesa, ingelesa eta latinera ikasiz.
 
6 urte zituenean, bere gurasoek [[Granada (Espainia)|Granada]] hartu zuteneko hura ikusteko aukera izan zuen eta hantxe geratu zen bizitzen urte batzuetan Errege-erregina Katolikoekin batera. Urteak pasatu ziren eta familiak Granada utzi eta Santa Fera joan zen. Munduko potentzia zen [[Espainia]] [[Frantzia]] inguratzeko ahaleginetan zebilen eta, horretarako, 5 ezkontza burutzeko asmoak gauzatzen hasi ziren: Joan eta Joana [[Habsburgo]]tarrekin, Elisabet eta Maria [[Portugal]]go koroara joango ziren, eta Katalina, oraindik haurra zela, [[Gales]]ko printze Arturorekin ( [[Tudor etxea|Tudor dinastiako]] dinastiako [[Henrike VII.a Ingalaterrakoa|Henrike VII.aren]]ren semea) ezkontzeko hitzeman zuten.
 
[[Fitxategi:Hans_Holbein_d._J._074.jpg|right|thumb|200 px|Henrike VIII.a]]
 
=== Galeseko Printzesa ===
Esan bezala, [[1489]]ko [[martxoaren 26]]an, Errege-erregina Katolikoek [[Medina del Campo]]ko ituna sinatu zuten eta Katalina Galeseko Arturo printzearekin prometitu zuten, [[Ingalaterra]]ko [[Henrike VII.a Ingalaterrakoa|Henrike VII.aren]]ren seme zaharrena. Katalinari tristura handia eman zion [[Alhambra]] atzean uzteak, gaztelu gorrian igaro baitzituen haurtzaroa eta nerabezaroa. [[1501]]eko abuztuaren 17an, hamabost urte zituenean, [[A Coruña]]tik irten zen, [[Ingalaterra]]ra joateko xedean, baina [[Bizkaia|Bizkaiko golkoa]] golkoann ontziak arazoak izan zituen eta [[LareoLaredo]]n geratu beharrean izan ziren. [[Irailaren 27]]an irtengo ziren handik.
 
Hilabete itsasoan eman ondoren, Katalina [[Plymouth]]era iritsi zen eta [[Bath]]eko gotzainak eman zion ongietorria Plymoutheko portuan, printzearen ordez.
19. lerroa:
[[Azaroaren 14]]an ezkondu zuten, [[Londres]]ko San Paulo katedralean, ezagutu berri zuen Arturo gazte, gaixoti eta ahularekin. Aitaginarrebari inpresio handia egin zion eta Galeseko printzea eta Katalina Shropshireko Ludlow gaztelura joan ziren Galeseko kontseiluaren buru izateko. Handik hilabete gutxira, [[1502]]ko [[apirilaren 2]]an, Arturo printze gaztea hil egin zen, ''izerdiaren sukarra'' izenez ezagutzen zen gaitz baten ondorioz, printzesa alargun eta birjin utzi zuelarik.
 
Bi koroak urduritu ziren, dote garesti bat galduko zutelako espainiarrek eta frantsesen aurka egiteko aliatu indartsua behar zutelako ingelesek. [[Henrike VII.a Ingalaterrakoa|Henrike VII.a]] bera alargunduta zegoen eta aukera hori ere begiratu zuten, baina, azkenean, printzesa alarguna eta hurrengo oinordekoaren arteko ezkontza hasi ziren negoziatzen, 11 urte zituen Henrike printzea, Arturoren anaia. Katalinak, senarra gaztea zela eta, beti gaixo egoten zenez, sekula ez zutela ezkontza kontsumatu deklaratu zuen eta [[Julio II.a aitasantua]]k aita santuak dispentsa bat zertifikatu zuen Henrike gaztearekin ezkontzea ahalbidetzeko.
 
=== Ingalaterrako Erregina ezkontidea ===
[[1509]]an, [[Henrike VII.a]] hil zen eta bereharen seme Henrike gazteak hartu zuen koroa, [[Henrike VIII.a Ingalaterrakoa|Henrike VIII.a]] izena hartuz. Handik bi hilabetera, [[ekainaren 11]]n, 7 urtez zain egon ondoren, Katalina berriz ezkondukoezkondu zen Grey Friarseko kaperan eta [[1509]]ko [[ekainaren 24]]an erregina koroatu zuten. Katalinak 23 urte zituen, erregeak 18 bete berriak zituen bitartean. [[1509]]ko [[ekainaren 24]]an izendatu zuten Ingalaterrako erregina.
 
Bai Galeseko printzesa, bai Ingalaterrako erregina bezala, herriak Katalina maite zuela zirudien. [[1513]]an Henrike Frantzia inbaditzea joan zenean, bera izan zen erregente papera izan zuena eta, [[1513]]an, zaldi gainean joan zen Eskoziako erregearen bila, garaipena lortuz eta errege haren heriotza erdietsiz. Ordurako, Katalinak hila jaio zen neskatxa bat izan zuen eta, oinordekoa izan bazuen ere, hau hil egin zen.
32. lerroa:
* [[1513]]an abortu bat izan zuen.
* Handik gutxira semea izan zuen, baina jaio eta berehala hil zen.
* [[1516]]an, [[Maria I.a IngalaterrakoIngalaterrakoa]] erregina(izengoitiz izango zena, [[''Bloody Mary]],'') erregina ([[1553]]-[[1558]]) izango zena, eta [[1558]]an hilko zena jaio zen.
* [[1518]]an, beste abortu bat izan zuen.
 
Seme bat izatea ezinbestekoa zen [[Henrike VIII.a Ingalaterrakoa|Henrike VIII.arentzako]]. [[Tudor]] dinastia berria zen eta bere legitimitatea ez zegoen ziurtatuta. Erregina batek ez zuen ezartzen lagunduko.
 
[[1520]]an, Katalinaren iloba alahalguztiduna zen [[Karlos V.a]], [[Erromatar Germaniar Inperio SakratuaSantua]]ren enperadorea eta Karlos I.a Espainiakoa zena, Ingalaterran izan zen eta erregina bere aliantza irabazi nahian hasi zen. Enperadoreak alde egin bezain pronto, [[1520]]ko [[maiatzaren 31]]n, erreginak erregeari lagundu zion Frantziaraino, [[Frantzisko I.a Frantziakoa|Frantzisko I.a]] bisitatuz. Hala ere, handik 2 urtera, Frantziari gerra deklarazioa egin zioten eta enperadorea berriz etorri zen bisitan Ingalaterran, Maria printzesaren ezkontzaren planak egiteko, beste gauza batzuren artean.
[[Fitxategi:6zon.jpg|right|thumb|600 px|Henrike VIII.aren emazteak. Lehenengoa da Katalina]]
 
43. lerroa:
Garai hartarako, [[Henrike VIII.a Ingalaterrakoa|Henrike VIII.a]] [[Ana Bolena]] izeneko gortesau frantses batekin maiteminduta zebilen eta, [[1527]]an [[Eliza Katolikoa]]ri ezkontza deuseztatzeko eskatu zion, koinaten arteko ezkontza ilegala zelaren aitzakiaz. [[Klemente VII.a]]k, hasiera batean, ados zegoela zirudien, baina ezezkoa eman zuen Katalinaren ezkortasunagatik eta [[Karlos V.a]] enperadoreak egin zizkion presioegatik.
[[Fitxategi:MaryTudorbyHansHolbein.jpg|left|thumb|Maria Tudor, Henrike VIII.ak eta Katalina Aragoikoak izan zuten alaba]]
[[Protestantismo]]a puri-puri zegoen hartan, Aita Santuaren aginte ahalguztiduna kuestionatzen hasi zen. Azkenean, Henrike Ana Bolenarekin ezkondu zen [[1533]]ko [[urtarrilaren 25]]ean, andregaia dagoeneko Elisabet I.aren haurdunaldian zegoenean jada. [[Thomas Cranmer]] [[Canterbury]]ko artzapezpikuak Katalinaren ezkontza anulatu zuen [[1533]]ko [[maiatzaren 23]]an eta [[Henrike VIII.a Ingalaterrakoa|Henrike VIII.a]] Erromako Eliza Katolikotik aldentzen joan zen [[1534]]an [[Ingalaterr]]koIngalaterrako Eliza]] berriaren buru egin zenerazen arte.
 
=== Azken urteak eta heriotza ===