Rikardo I.a Ingalaterrakoa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
No edit summary |
||
2. lerroa:
| trataera =
| izena = Rikardo I.a Ingalaterrakoa
| irudia =
| irudia oina = Rikardo Lehoi Bihotzaren irudia ([[Fontevraud-l'Abbaye|Fontevraud]] abadia, 1199 aldean)
| armarria = Royal_Arms_of_England_(1189-1198).svg
| kargua = [[Ingalaterrako Erresuma]]ko erregea
| hasiera = [[1189]]ko [[uztailaren 6]]a
| bukaera = [[1199]]ko [[apirilaren 6]]a
| aurrekoa = [[Henrike II.a Ingalaterrakoa|Henrike II.a]]
| ondorengoa = [[
| kargua2
| hasiera2
| bukaera2
| aurrekoa2
| ondorengoa2
| hasiera3
| bukaera3
| aurrekoa3
| ondorengoa3
| jaiodata = [[1157]]ko [[irailaren 5]]a
| jaiolekua = [[Oxford]]<br />[[Ingalaterra]]
30. lerroa:
| sinadura =
}}
'''Rikardo I.a Ingalaterrakoa''' ([[Oxford]], [[Ingalaterra]], [[1157]]ko [[irailaren 8]]a – [[Châlus]], [[Limousin]], [[1199]]ko [[apirilaren 6]]a),
== Biografia ==
39. lerroa:
[[1173]]-[[1174]] urteetan aitaren aurka egin zuen, anaiekin batean, eta aitak menderatu zuen Akitaniako lurretan. Barkatu zion aitak eta duke gisa iraun zuen. 1175ean [[Erramun V.a]] [[Okzitania|Okzitaniako]] [[Tolosako konderria|Tolosako kondea]] menderatu zuen. 1183an berriro zapaldu zuen akitaniarrek haren kontra bideraturiko matxinada bat, eta haren ondoren Frantziako Filipe II.a Augustorekin aliatu zen aitaren eta anaien aurka.
[[1184]]an Henrike anaia zaharrena hilda, Rikardo oinordeko bihurtu zen. Aitak zalantzak izan zituen izendapen hori berresterakoan, eta Rikardok [[Filipe II.a Frantziakoa]]rekin bat egin zuen. [[1189]]ko [[uztailaren 4]]an hitzartu zen bakea, non Rikardoren oinordekotza onartu zen. [[1189]]an hil zen aita, eta Rikardok 1189ko [[irailaren 3]]an eskuratu zuen Ingalaterrako koroa. Edonola ere, apenas egongo zen lurralde hartan. Hori bai, Ingalaterra interesgarri zitzaion errege baten prestigioa eta sona ematen ziolako eta gainera zerga ugari jaso zitzakeelako<ref name="guru"></ref>.
Segituan [[
Frantziako errege Filipe II.a Augusto Hirugarren Gurutzada hartan ari zen, halaber, baina bertan behera utzi zituen hango guztiak Ingalaterrako erregearekin inola moldatzerik ez zeukala. Frantziara itzuli eta [[Joan Lurgabea]]ren alde jarri zen, anaiari Ingalaterrako koroa ken ziezaion. 1192an, anaia azpijokoan ari zela jakin orduko, Saladinen aurrean kristauen aldeko hainbat pribilejio lorturik baina [[Jerusalem]] konkistatzeko asmoetan porrot eginda Ingalaterrara itzuli zen Rikardo
▲[[Zipre]]n, [[1191]]ko [[maiatzaren 6]]an [[Berengaria Nafarroakoa]]rekin ezkondu zen Rikardo [[Limasol]] hirian. Denbora luzez uste izan da Leonor Akitaniakoak bultzatu zuela ezkontza hori baina orain badakigu 1185 eta 1189 bitartean Rikardok eta [[Nafarroako Erresuma|Nafarroako]] [[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso VI.a Jakintsuaren]] artean erabaki zutela,<ref>http://berengueladenavarra.blogspot.com.es/2010/03/ricardo-corazon-de-leon-y-el-retablo-de.html</ref> hala ingelesen menpe zegoen Akitaniaren hegoaldea babestuta geratzeaz gain bere etsai Frantziari presioa egin ahalko zion<ref name="guru"></ref>. Une horretan Rikardok 34 urte zituen, Berengariak berriz 21 eta 26 urte artean egon behar zuen. Nolanahi ere, historialari batzuen arabera, Rikardo [[homosexual]]a zen, [[sodomia]]ko bekatua egotzi baitzitzaion.
Politika eta zaldun egitekoetan nabarmendu zen Rikardo
▲Frantziako errege Filipe II.a Augusto Hirugarren Gurutzada hartan ari zen, halaber, baina bertan behera utzi zituen hango guztiak Ingalaterrako erregearekin inola moldatzerik ez zeukala. Frantziara itzuli eta [[Joan Lurgabea]]ren alde jarri zen, anaiari Ingalaterrako koroa ken ziezaion. 1192an, anaia azpijokoan ari zela jakin orduko, Saladinen aurrean kristauen aldeko hainbat pribilejio lorturik baina [[Jerusalem]] konkistatzeko asmoetan porrot eginda Ingalaterrara itzuli zen Rikardo Lehoibihotz. Bidean preso hartu zuen Leopoldo dukeak [[Viena]] hirian eta, bahitura sari izugarri handi bat ordaintzeaz gainera, omenaldi egin behar izan zion Rikardo Lehoibihotzek [[Henrike VI.a]] [[Germaniako Erromatar Inperio Santua|Germaniako enperadoreari]], alegia bere menpean ibili.
▲1194an lortu zuen Ingalaterrara itzultzea eta, gobernua [[Hubert Walter]] [[Canterbury]]ko artzapezpikuaren eskuetan utzirik, anaiari barkamena eman eta [[Normandia]] aldera igaro zen, [[Filipe II.a Frantziakoa|Filipe II.a Augusto Frantziakoak]] kenduriko lurrak berreskuratzeko asmoz. Okzitaniako [[Limousin]] aldeko Châlusko gazteluaren setioan hil zen 1199an. Hilzorian zegoelarik, Ingalaterran ez baino Frantziako [[Fontevraud-l'Abbaye|Fontevraud]] abade etxean ehortz zezaten agindu zuen, bere aita - eta urte batzuk geroago bere ama - bezalaxe. Honek bere eta arbasoen benetako jatorria Frantzian zegoela sentitzen zuela esan nahi zuen<ref name="guru"></ref>.
▲Politika eta zaldun egitekoetan nabarmendu zen Rikardo Lehoibihotz, harreman onak izan zituen [[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso VI.a ''Jakituna'']] eta [[Antso VII.a Azkarra|Antso VII.a ''Azkarra'']]'' ''[[Nafarroako Erreinua|Nafarroako erregeekin]] eta herriaren aurrean ospe handia izan zuen bizi zela, [[Palestina]]n lorturiko garaipenen oroimenez. Poesia lirikoa zuen gogoko eta trobadoreek heroi bihurtu zuten berehala. Ez zuen seme-alabarik izan, eta haren ondorengo [[Bretainiako dukerria|Bretainiako duke]] zen hamabi urteko iloba [[Arturo Bretainiakoa|Arturok]] izan behar zuen, baina Joan Lurgabeak Arturo preso hartu eta kartzelatu zuen, 1203an hil zelarik aski zirkunstantzia ilunetan. Joan izan zen azkenik Ingalaterrako errege.
== Bibliografia ==
* MACDONALD, Fiona; JAMES, John: ''Gurutzadetara Rikardo Lehoi Bihotzarekin''. Madril: Grupo Anaya, Denboraren makina, 1991.
* {{es}} [http://berengueladenavarra.blogspot.com Berengaria Nafarroakoaren pertsonaia eta ingurua aztertzeko bloga] Berengueladenavarra.blogspot.com
== Erreferentziak ==
65 ⟶ 61 lerroa:
{{commonskat}}
{{bizialdia|1157ko|1199ko|Rikardo 01}}▼
[[Kategoria:Ingalaterrako errege-erreginak]]
[[Kategoria:Akitaniako dukeak]]
72 ⟶ 68 lerroa:
[[Kategoria:Oxfordshire konderriko jendea]]
[[Kategoria:Anjouko kondeak]]
▲{{bizialdia|1157ko|1199ko|Rikardo 01}}
| |||