Eustakio Mendizabal: berrikuspenen arteko aldeak

Eustakio Mendizabal familia langile, umila eta abertzale batean jaio zen. Gurasoak, Joxe Mendizabal, nazionalista, [[Espainiako Gerra Zibila Euskal Herria|gerra zibilean]] eta kartzelan izandakoa, eta Arantza Benito. Lau neba-arreba ziren etxean, eta horietatik hiru apaizgaitegira sartu zituzten, ikasketak egiteko.

Monasterioan euskal giroa ere topatu zuen. [[Beneditarren monasterioa (Lazkao)|Lazkaon]], [[ArantzazuArantzazuko santutegia|Arantzazun]]n bezala, euskal kulturaren berpizkundeak bere bideak egiten ari zen, mugimendu sozial berrien aldera.

Ordenatu gabe irten zen komentutik urtebeteko baimena eskatuta, eta [[Beasain]]go [[Pesa]] lantegian jarri zen lanean. [[Itsasondo]]n Eskola Soziala eratu zuen, irakasle ikasketei ekin zien, euskarazko eskolak eman zituen...

Komentuan zen garaitik nabarmen agertu zen bere konpromisoan, euskarazko eskolak eman, eskola soziala sortu, kultur jarduerak antolatu, mobilizazioetan parte hartu, [[San Migel Goiaingeruaren eliza (Lazkao)|Lazkaoko dorrean]]ko dorrean ikurrina jarri, [[Xabier Etxebarrieta|Etxebarrietaren]]ren heriotzaren ondoko mezan... [[MartuteneMartuteneko espetxea|Martutenen]]n hilabete preso egin zuen jarritako isunak ordaindu nahi ez zuelako. Kartzelan ere euskarazko eskolak eman zituen. Gero, [[Bilbo]]ra jo zuen, eta Compañia Franco-españolaren ontzigintza fabrikan lan egin zuen.

Ihes egin orduko ETAren marka utzia zuen [[Gipuzkoa]]koGipuzkoako hainbat lekutan. [[1968]]ko abuztuan, lagun bat atxilotuta, bere bila joan zen polizia, eta alde egin behar izan zuen. Hasieran, [[Estibalitz]]en ezkutatu zen, beneditarren etxean. Gero, [[Iparralde]]ra jo eta [[Beloke]]koBelokeko monasterioa|Belokeko komentuan]] hartu zuen aterpe, Baionan beste iheslariekin bizitzen jarri artean. [[Ondarroa]]ko [[Anabel Zubikarai]] ere bertan ezagutu eta berarekin ezkonduko zen. Ez ziren elizatik ezkonduko. Matalaz eta Ekaitz umeak ere ez zituzten bataiatuko, garai eta giro horietan haustura handia adierazten zuena. [[Garrüze]]n, [[Donapaleu]] ondoko herrixkan hainbat iheslariren artean antolatutako baserrian bizi ziren garai horietan.

[[Baiona]]koBaionako katedrala|Baionako katedralean]] egindako gose grebetan parte hartu zuen.

ETA erakundearen barruko bilakaeraren une garrantzitsuak bizi izan zituen: [[ETA V]] eta [[ETA VI]]. arteko zatiketa, [[Burgos]]koBurgosko epaiketa]], [[Ogro operazioa|Carrero Blanco]] hiltzeko]] prestaketa lanak...

Garaiko agiri ofizialetan, ETAren ekintza esanguratsuenetan parte hartu izana leporatzen zitzaion: [[Eugene Beihl|Beihl]] kontsularen eta Zabala eta Huarte industrialen bahiketak, Sindikatu Bertikalaren kontrako ekintzetan, hainbat atrakuetan edo dinamita lapurretan.

Pertsona fina, langilea, borondatetsua, sutsua, intuizio handiko modura deskribatu izan da Txikia. Bere liburutegian: [[Che Guevara]]ren liburu guztiak, [[Karl von Clausewitz|Clausewitz]], [[Orixe]]ren “Santa Kruz Apaiza” eta [[Auspoa]] saileko bertso eta kanta guztiak. [[Tomas Zumalakarregi|Zumalakarregiren]]ren taktikak ere aztertu bide zituen, [[Euskal Herria]]nHerrian [[gerrilla]] eratzeko bideak sustatzeko.

ETA besteren artean [[Madril]]en [[Luis Carrero Blanco|Carrero]] bahitzeko asmotan zebilen, eta horretarako azpiegitura sendoa beharko zuen. Bilbon ''[[Bizkaiko Labe Garaiak|Labe garaiakGaraiak]]'' enpresan atrakua prestatzen bildu ziren militante liberatu gehienak.

''Txikia'' Algortako tren geltokira heldu da Bilbotik, ''[[José Manuel Pagoaga|Peixoto]]'' zain dauka. Goizean Bilboko [[Errekalde]] auzoan polizia segika izan dutela konturatu dira. [[AlgortaAlgortako geltokia]]ko geltokia poliziez josita dago, eta baita trena ere. ''[[Peixoto]]'' eta ''Txikia'' korrika hasi dira. Tiroak besterik ez da aditzen. Polizia gehienak txikiaren atzetik, kale artetik eta ortuetan zehar. Tiro bat ipurmasailean zuen, baina alde egin zien. ''Peixoto''k ihes egitea lortu zuen beste aldetik.

[[GetxoGetxoko Udala]]ko Udalakk 1980ko maiatzaren 17an egindako osoko bilkuran Txikia izena eman zion hura hil zuten lekuan gaur egunean dagoen plazari. Horren alde bozkatu zuten [[PNV]]k (13) eta [[HB]]k (5), [[UCD]]k (5) kontra bozkatu eta [[PSOE]] (1) abstenitu egin zen bitartean <ref> [http://etengabe.wordpress.com/2009/04/24/txikiari-plaza-kentzea-eskatu-du-getxoko-ppk/ Getxo Udaletxeak 1980.eko maiatzaren 17an egindako Osoko Bilkuraren akta]</ref>. 2009ko apirilean Bilboko administrazioarekiko auzi-epaitegiaren 5. Aretoak agindu zuen plazako plakak kentzea <ref>[http://etengabe.wordpress.com/2009/04/09/txikia-gogoratzen-duen-algortako-plazaren-plakak-kentzea-agindu-dute/ “Txikia” gogoratzen duen Algortako plazaren plakak kentzea agindu dute]</ref>, Dignidad y Justicia elkarteak egindako salaketari jarraiki, auzitegiak erabaki bitartean <ref>[http://etengabe.wordpress.com/2009/04/19/omenaldia-egin-zaio-txikiari-algortan-bere-heriotzaren-36-urteurrenean/ Omenaldia egin zaio Txikiari Algortan, bere heriotzaren 36. urteurrenean] </ref>.

Bere aldetik, ETA(pm) erakundeak Jose[[José RamonRamón MoranMorán]] polizia hil zuen Algortan 1975eko apirilaren 22an eta Txikia hil izana leporatu zion. Moranek berak jendeaurrean behin baino gehiagotan esan zuen Txikia berak hil zuela.

[[Telesforo Monzón]]ek ''[[Txikia (abestia)|Txikia]]'' izenburuarekin bere abestietariko bat eskaini zion Eustakio Mendizabali. Txikiaren heriotzaren ondorengo urteetan, kantatzea borrokatzeko eta errebindikatzeko beste modu bat zela sinesten zen garaian. Kanta hau, klandestinitatean ateratako disko batean zabaldu zen Euskal Herri osoan. Diskoak ez zekarren kantarien izenik, baina harekin ibilitako burkide batzuk baziren: [[Domingo Iturbe]] "Txomin", [[Maite Ormaetxea]] (Txominen emaztea), [[Isidro Garalde]] "Mamarru" eta Manuel Garmendia "Korta".<ref>Zatirik ospetsuenetariko bat besterik ez dugu aipatuko, Monzónek sorturiko hitzak oraindik [[egile eskubide]]en pean daudelako: Frantzian sortu zituen, Frantziako legean egile eskubideak egilea hiltzen denetik 70 urteko indarraldia du, eta Monzón 1981ean hil zen.Wikipediagileak: [http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:L%C3%A9gislation_fran%C3%A7aise_sur_le_droit_d'auteur «Législation française sur le droit d'auteur»], ''Wikipedia, l´encyclopédie libre''. 2010-10-21ean eskuratua.</ref>

{{esaeraaipu|Txikia zuen guda-izena<br />

[[Candido Saseta|Saseta]] hil zen gudarien aurrean<br />

gorputzak arantzaz beterik. <br />