|
[[Fitxategi:JomonPottery.JPG|thumb|200px|Jomon garai goiztiarreko ontzia ([[K. a. 10.000]]-[[K. a. 8.000]], munduko ontzirik antzinakoena. [[Tokioko Museo Nazionala]]]]
'''JomonJōmon garaia''' ([[japoniera]]z 縄文時代, Jōmon-jidai), [[Japonia]]n hasi zen, duela, gutxi gora-behera, 12.000 urte.
JomonJōmon izenak, [[zeramika|zeramiken]] azaleretan ikus daitezkeen "soka" inprimaketak izendatzen ditu.
JomonJōmon garaiak, gutxi gora-behera, 10.000 urte iraun zuen, K. a. XII. milurtekotik [[K. a. III. mende]] ingururaino.
Garai hau, [[Geologia Historikoa]]ren arabera, [[Pleistozeno]] amaieratik [[Holozeno]] hasieraraino garatu zen [[Japonia]]n, eta, munduaren historian, [[Mesolito]] (edo [[Paleolito]] amaieratik) garaitik [[Neolito]]rainoko garairaino doan tarteari dagokio, [[Harri Aro]]an. Aipatu behar da zeramikaren aurkikuntza eta "etxebizitza-lubaki"en garapena (竪穴住居, pit-dwelling) (hau da, sakon zulatutako solairuak dituzten etxebizitzak) beste fenomeno kultural batzuen artean.
Tokiko aldaerak onartu arren, JomonJōmon kulturak antzerako patroiak mantendu zituen uharte guztietan, [[Hokkaido]]tik [[Okinawa]]ra. Bere oinarri ekonomikoa, ehiza, arrantza eta fruitu biltzeaz osatua zegoen, laboreen nekazaritza oso primitibo baten existentzia ere suposatu den arren. Kultura honen berezitasunetako bat, JomonJōmon zeramikak izan ziren, izen hau, euren azaleran dituzten soka inprimaketagatik jasotzen dutenak.
[[Hokkaido]]ko eta [[Honshu]] iparraldeko biztanleek ez zuten [[arroz]] zelaien sistema hartu ([[Asia]] kontinentaletik sartua [[K. a. V. mende]] hasiera inguruan), ziuraskiziur aski, arroz landareak hotzaren aurka zuen ahultasunagatik. Shikoku, Kyushu eta Honshun [[Yayoi]] kultura garatu zen bitartean, Hokkaidon, aldaketa handirik gabe mantendu zen Jomon kultura, etapa berri honetan, epi-jomon edo zoku-jomon kultura deitzen den arren.
== Izenaren jatorria ==
JomonJōmon hitzak (japonieraz 縄文), bere jatorria, [[ingeles]]ezko "cord marked pottery" ("soka arrastodun zeramika") esaeran du, [[Edward S. Morse]] zoologoak erabilia [[1877]]an, Oomoriko maskordian aurkitutako zeramikari erreferentzia egiteko. Zeramika hau, Harri Aroko elementurik bereizgarrienetako bat bezala hartu izan zen [[Japonia]]n. Beranduago yayoi zeramika aurkitu eta azterketa tipologikoak garatu ondoren, jomonJōmon zeramika eta yayoi zeramikaren arteko ezberdintasuna ezarri zen, egungo "jomonJōmon garaia" (縄文時代) eta "yayoiYayoi garaia" (弥生時代)ren arteko banaketaren oinarria.
{{commonskat}}
|
