Wikipedia

Bonbilla: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Zuzenketa gramatikalak
zuzenketa gramatikalak
3. lerroa:
'''Bonbilla''' goritasunaren bidez [[argi]]a sortzen duen [[gailu]] bat da. Argia [[harizpi]] [[metal]]iko bat berotuz sortzen da [[elektrizitate|korronte elektrikoa]] harizpitik igarotzean, [[Joule efektua]] dela-eta. Energetikoki ez dira oso eraginkorrak, erabiltzen duten [[elektrizitate]]tik %90a [[bero]] bihurtzen baitute.
 
ArgiontziaBonbilaren asmatzeaasmakuntza [[Thomas Alva Edison|Edisoni]] eranstenegotzi izan zaio, argiontziaren garapenera lagunduz [[1879|1879-ko]] [[urriaren 21]]ean erabilgarri eta bideragarri bonbilla batek, 48 orduorduz jarraian argitu zuena,zuen bonbila sortu sortuzbaitzuen. Gaur egun badakigu erlojugile batek, [[Heinrich Goebel]] izenekoa, hiru hamarkada aurretik bonbilla baliagarriak egin zituela. Dagoeneko hainbat laborategitan askotariko diseinuak eginak zituzten beste asmatzaile batzuek, besteak beste [[Joseph Swan]], [[Henry Woodward]], [[Mathew Evans]], [[James Bowman Lindsay]], [[William Sawyer]], [[Humphrey Davey]] eta Goebelek berak.
 
Heinrich Goebelek, [[1854]]an, askok lehenengo argiontzitzat dutena egin zuen, oxidazioa saihesteko asmoz hutsa eginda zeukan [[beira]]zko anpulu barruan [[banbu]] [[ikatz|ikaztutazko]] harizpi bat sartuz. Hurrengo bost urtetan zehar bonbillaren garapenarekin jarraitu zuen, 400 ordu funtzionamendu arte lortuz. Ez zuen patentea eskatu segidan, baina [[1893]]an, bere heriotzaren urtean hain zuzen ere, bere asmakizuna Edisonena baino lehenagokoa zela onartu zen.
36. lerroa:
 
== Ezaugarriak ==
[[Fitxategi:Carbonfilament.jpg|200px|thumb|Antzinako bonbilla, [[karbono]]zko harizpi batekin]]
 
[[Fitxategi:Gluehbirne_2_db.jpg|thumb|150px|bonbilla bere harizpirekin argituz]]
Bonbillak argiontzi guztien artean [[argi-etekin]] txikiagoatxikiena dadauka 12-18 lm/W ([[lumen]]es [[watt]] batetikbakoitzeko), baita bizitza erabilgarri motzagoamotzena ere, 1000 ordu inguru, baina bere argiaren kolore epela eta merkeagoafabrikatzeko izateagatikmerkea zabalagoadenez gero, erabiliena izan da. Gaur egun, halere, bestelako motak hobesten eta bultzatzen merkatuandira.
 
Kalitate kromatiko oso ona dauka beste bonbila mota batzuen aldean, hau da, koloreak ondo argitzen ditu.
Hotz kolore aldean ez egozteagatik koloreko erreproduzio txarra eskaintzen du [[kolore-etekin]]a, baina bere igortze-espektro etengabekoa denez, egozten duen [[espektro]]ren zatian [[uhin-luzera]] guztiak mantendu lortzen du. Bere eraginkortasun oso oso txikia da gastatzen duen [[energia]]tik %15 baino ez du [[lan]] bihurtu (ikusten da argia). Beste %25 bero-energia bihurtuko da eta %60 hauteman daitekeen uhin (argi [[ultramore]]a eta [[infragorri]]a) bihurtzen da, azkenean bero bihurtuz.
 
== Motak ==
51 ⟶ 49 lerroa:
* Tentsio gutxikoak: Transformadore batekin (12-24 V-koa) erabiltzen dira. 5-100 W-ko potentzia dute.
 
Kontsumo gutxikoaktxikikoak: Asko hazi da urte hauetan. Barruan merkurio-lurruna dute presio txikian, eta deskarga elektrikoarekin kontaktuarekin argi ultramorea sortzen du. Orduan, argi ultramorea hauts fluoreszentekin, argi normala bihurtzen da. Bi mota daude:
 
Hodi fluoreszenteak: Iraupen oso luzea dute (6.000-10.000 ordu). hodietan, bereizten dira lanpara, estarterra eta balastoa (erreaktantzia). Estarterra anpulu txiki bat du, presio txikiko gasekin (neona, argona eta merkurio gasa) eta haren barruan kontaktu bat dago, U formako lamina bimetalikoa osatua. Balastoa, teknikoki da erreaktore bat, esmaltatuko kobrezko hariko bobina bat, burdinazko txapako nukleoan kiribildua, osatua. Tentsioa aplikatzean, estarterreko gasak ionizatzen dira, haien tenperatura gora doa, orduan, lamina bimetalikoa deformatzen da, eta zirkuitua ixten du, eta hodiko ertzetako filamentuak gori jartzen dira, eta haien ondoko gasak ionizatzen dira. Balastoaren kanpo magnetikoa erortzen da, gasak guztiz ionizatzen dira. Plasma sortzen da, eta elektrizitatea gasekin interaktuatzean, argi ultramorea sortzen da.
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Bonbilla"(e)tik eskuratuta