Erasmo Formiakoa: berrikuspenen arteko aldeak

}}

 

 

=Erasmo Formiakoa=

 

 

 

 

Erasmo Formiakoa

 

 

Hamalau santu laguntzaileak euren atributuekin

Erasmo Formiakoa, 303 inguruan hil zena, San Elmu izenarekin ezagutzen da ere, itsasgizonen eta biolinisten patroia da. San Telmoren suak santu horren ohorez dauka izena, nahiz eta azkenean, San Pedro González Telmori egokitu zitzaion. Azken santu hau, XII. mendekoa, domingotar ordenakoa zenez, San Telmo, zenbaitetan, irudikatzen da domingotar jantzita bela edota ontzi batekin. Santu horri gomendatzen zitzaien Ameriketako konkistara zihoazen espainiar itsasgizonak. Erasmo bazen ere kristau kondairen hamalau santu laguntzaileenetariko bat, Europako erdialdean gurtzen da bereziki bitartekari moduan. Honen jaia ekainaren bian ospatzen da.

 

 

San Elmuren aktak bildu dira, zenbait neurritan, legendetatik. Horietan Siriako apezpiku batekin, Erasmo Antiokiakoarekin, nahasten dira. Jakobo de la Voráginen ustez, berak idatzitako urrezko legendan, Formia eta Campaniako apezpikua zen. Eremita bat Libanoko mendietan eta Diokleziano enperadorearen garaiko martiria.

Legendaren arabera, Dioklezianoren jazarpenak hasi zirenean, Erasmo epai batengana eraman zuten non listua bota era irain zioten. Geroago, egindako zaurien eraginez, zainak lehertu zitzaien.

Erasmok adore handiz jasan zituen tortura horiek. Suge eta harrez betetako fosa batean sartu zuten, irakiten zegoen oliorekin gorputza busti zuten eta eskuak sufrez estali zituzten, baina berak tortura guztiak harrigarrizko estoizismoarekin pairatu zituen Jaungoikoa laudatuz eta eskerrak emanez. Torturatzaileen gainean eroritako izugarrizko ekaitzak Erasmo heriotzatik salbatu zuen, santuen babesa zuen eta. Hala ere, Dioklezianok, estuagoa zen beste zanga batean sarrarazi zion sugeek eta harrek Erasmo hil zezaten.

XV. mendeko fresko bat, Erasmoren oinazeak erakusten dituena. Bastadeko Santa Maria eliza, (non dago?) Suedia.

Dioklezianoren ondorengoa Maximiano Hercules izan zen, Voragineren ustez haren aitzindaria baino txarragoa. Erasmok Ebanjelioa jarraitu zuenez predikatzen, berriro jazarri zuten. Ur irakitan sartu zuten eta saiatu ziren santuaren ahoa ixten urtutako metal konbinazioa batekin. Berriro ere, aingeru bat etorri zen hura laguntzeko torturatzaileengandik babestuz. Enperadoreak haserre bizian, pintxoz iltzatutako upel batean agindu zuen Erasmo sartzea eta mendi baten gainetik errodatuz botatzea, baina aingerua berriz salbatu zuen. Beste tortura batzuk pairatu zituen:

Gaetako San Erasmo katedralaren kanpandorrea.

 

Erasmo aukeratu zen itsasgizonen patroia izateko, horren ondoan eroritako tximista batek lurra ebaki ondoren predikatzen jarraitu zuelako. Gertaera honetan oinarriturik, itsasgizonek uste dute, Erasmo deituz gero, itsas-ekaitzetatik libre izango zirela. Deskarga elektrikoak itsasontzietako mastetan babes zeinu moduan interpretatu ziren, horregatik San Telmoren Suak deitu ziren.

Gregorio Magnok VI. mendean idatzi zuen Erasmoren gorpuzkiak Formiako katedralean gordeta daudela. Sarrazenoek hiria suntsitu zutenean 824an, Erasmoren erlikiak Gaetara eraman ziren. Horregatik Santerano in Colle, Gaeta eta Formiako patroia izendatu zen.

Itsasgizonen patroia izateaz gain, umeen kolikoen, sabeleko gaixotasunen, emakumezkoen propioak diren ikaren eta minen eta animalien izurrietan eskatzen da Erasmoren bitartekaritza.

 

Erasmo, gainera, biolinisten patroitzat hartzen da (Santa Zezilia, orokorrean, musikari guztiena da). Biolina haren martirioaren garaian existitzen ez bazen ere, patronatua azaltzen da grezierazko hitzaren esanahiak εράσμιος (erasmios) begikoa edo maitagarria delakoa.