Frédéric Chopin: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
{{lanean|xirkan}}
{{Biografia infotaula oinarria
| izena = Frédéric Chopin
16 ⟶ 15 lerroa:
| sinadura = Chopin’s_signature-clean.gif
}}
'''Frédéric François Chopin''' ({{Lang-pl|Fryderyk Franciszek Szopen}}; Żelazowa Wola, [[Mazovia]], [[1810]]eko [[martxoaren 1]]a – [[Paris]], [[1849]]ko [[urriaren 17]]a) [[polonia]]r musikagile eta [[piano]]-jotzaile [[Erromantizismo (musika)|erromantikoa]] izan zen. Oso egile emankorra izan zen, batik bat pianorako lanak eginez. Besteak beste, 57 [[mazurka]], 27 estudio, 27 [[preludio]], 21 [[nokturno]], 20 [[balts]] eta 17 [[polonesa]] ondu zituen. [[1837]]tik [[1847]]ra oso harreman gatazkatsua eduki zuen [[George Sand]] frantziar idazlearekin. Parisen hil zen, [[tuberkulosi]]ak jota, 39 urte besterik ez zuela.
 
== Biografia ==
23 ⟶ 22 lerroa:
Chopinek pianorako idatzi zituen bere lan gehienak: baladak, [[scherzo]]ak, [[polonesa]]k, [[mazurka]]k eta sonatak, sarritan, Poloniako herri doinuetan inspiratuak, eta Italiako eragin garbia dutenak; [[orkestra]] eta [[ganbera musika]]rako ere egin zituen lan batzuk. Formen eta gaien aniztasunak, melodiak eta hizkuntza teknikoak eskaintzen duten batasunak eta folklorearen erabilera ugari bezain zuhurrak piano estiloaren sortzaile nagusi bihurtu zuten Chopin, [[Robert Schumann|Schumann]] eta Lisztekin batera. Erromantikoa eta malenkoniatsua zen; berak jakin izan zuen, inork ez bezala, giza emozio sakonenak pianoaren bitartez adierazten.
 
Chopinen 230 konposizio inguru iritsi zaizkigu; haurtzaroko lan batzuk galdu dira. Ezagutzen diren obra guztietan pianoak parte hartzen du, eta gehienak (piano kontzertu eta [[ganbera-musika]]ko lan batzuk alde batera utzita) piano hutserako idatzi zituen. Haren lagunek beste genero batzuk lantzera akuilatu zuten. Perthuisko kondeak opera bat idazteko konbentzitu nahi izan zuenean, Chopinek ateraldi honekin uko egin zion: «Konde jauna, utzidazu pianorako musika besterik ez egiten, ezbainaiz operak idazteko bezain jakintsua»<ref>Marie-Paule RAMBEAU: [http://books.google.es/books/about/Chopin.html?id=d0NMMMcDqEAC&redir_esc=y ''Chopin: L'enchanteur autoritaire''] Books.google.es</ref>.
Chopin kasu arraroa da beste konpositoreen aldean, pianoa bakarrik jotzen baitu bere obretan. Haren lagunek beste musika mota batzuk ekartzera animatu zuten; Chopinek, berriz, zen bezalakoa zela esan zien. Chopinen karrerak 1831tik 1849ra arte iraun zuen. Bere bizitzaren zati handi bat erromantizismoak irudikatu zuen.
 
== Lan ezagunaknagusiak ==
* 21 [[nokturno]] pianorako, hauetatik hiru postumoak;
* ''Étude in C minor'' edo "Iraultzailea" (Op. 10, Zb. 12).
* 24 [[preludio]] pianorako;
* ''Vals Minute'' (Op. 64, Zb. 1).
* 27 [[estudio]] pianorako;
* ''Piano Sonata Zb. 2'' edo "Hileta-martxa" (Op. 35).
* 58 [[mazurka]] pianorako;
* ''Fantaisie-Impromptu'' (Op. 66).
* 17 [[balts]];
* ``nokturnoak baladak´´
* 4 [[balada]] pianorako;
* ``escherzo-ak´´
* Bigarren eta hirugarren [[sonata]]k;
* ``preludioak´´
* [[Polonesa]]k;
* ``balsak´´
* 4 [[scherzo]]ak.
 
== Multimedia ==
{{entzun
|fitxategi=FChopinPreludeOp28n4.OGG
|izenburua=Preludio en mi menorminorrean, Op. 28 nzb.º 4
|deskribapena=Porticodoro / SmartCGArt Media Productions - Steinway Piano
|fitxategi2=Frederic Chopin - Opus 10 - Twelve Grand Etudes - C Major (1).ogg
|izenburua2=EstudioEstudioa para pianopianorako, Op. 10 nzb.º 1
|deskribapena2=[[Estudio Op.Martha 10,Goldsteinek njoa.º 1 (Chopin)|Estudio paraÉtudes, pianoBook en do mayor Op1. 10 n.º 1]]
|fitxategi3=Frederic Chopin - Opus 10 - Twelve Grand Etudes - c minor.ogg
|izenburua3=EstudioEstudioa para pianopianorako, Op. 10 nzb.º 12
|deskribapena3=[[EstudioMartha Op. 10,Goldsteinek njoa.º 2 (Chopin)|Estudio paraÉtudes, pianoBook en do menor Op1. 10 n.º 2]]
|fitxategi4=Frederic Chopin - Nocturne Eb major Opus 9, number 2.ogg|
|izenburua4=Nocturno enNokturnoa mi bemol mayormaiorrean, Op. 9, zb. 2
|deskribapena4=[[NocturnosAl (Chopin)|Nocturno]]Goldstein Op. 9 n.º 2collection
}}
== Eponimoak ==