Plasma (fisika): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Plasma physics lotu du, Wikidataren arabera. |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Plasma-lamp 2.jpg|thumb|Plasmazko lanpara bat.]]
[[Fisika]]<nowiki/>n, '''plasma''' esaten zaio [[materia]]<nowiki/>ren laugarren [[Materiaren egoera|oinarrizko egoerari]], zeina [[Gas|egoera gaseoso]]<nowiki/>aren antzekoa baita, baina gasean ez bezala plasmaren partikulak [[Ioi|ionizatuta]] daude (hots, partikulak elektrikoki kargatuta daude) eta ez dute oreka elektromagnetikorik; hori dela eta, plasma elektroeroale ona da eta bere partikulek irismen luzeko [[Indar elektromagnetiko|elkarrekintza elektromagnetiko]]<nowiki/>en eragina jasaten dute.
Plasmak gainerako egoertan ([[solido]], [[likido]] eta gas) agertzen ez diren ezaugarriak dauzka, eta honenbestez materiaren egoeratzat jotzen da. Gasak bezala, plasmak ez dauka forma edo bolumen jakinik, non eta ez dagoen edukiontzi batean itxita; baina gasak ez bezala, zeinak ez baitu efektu kolektibo garrantzitsurik, plasmak [[eremu magnetiko]]<nowiki/>aren eraginpean hainbat egitura berezi sortzen ditu, hala nola harizpiak, tximista-izpiak eta geruza bikoitzak.
Gas bat asko berotzeak bere molekulak edo atomoak ioniza ditzake. Egoera honetan [[atomo]]<nowiki/>ak libreki mugitzen dira; zenbat eta handiagoa izan tenperatura, orduan eta arinago mugitzen dira atomoak, eta elkarrekin talka egitean [[elektroi]]<nowiki/>en erauzketa gertatzen da. Laser edo mikrouhin bidezko intentsitate handiko eremu elektromagnetiko baten pean materia ionizatu daiteke , molekuletako loturak disoziatuz. Gas bati eremu elektriko bat ezartzean ere plasma lor daiteke.
Plasma, bestelakorik eman badezake ere, naturan ohikoena den egoera da ([[Eguzkia|Eguzki]]<nowiki/>an, esaterako), eta [[Unibertso]] ikuskorraren materiaren zati handiena hartzen du. [[Lurra|Lurrean]] ordea ez da ohiko egoera.
== Plasmaren ereduak ==
| |||