Irlanda: berrikuspenen arteko aldeak

[[1800]]eko [[Batasun Agiria (1800)|Batasun Agiriaren]] ondorioz [[Britainia Handiko Erresuma]] eta [[Irlandako Erresuma]]ren arteko batasuna eman zen, [[1801]]eko [[urtarrilaren 1]]tik [[1922]]ko [[abenduaren 6]]ra bitartean Irlandako uhartea [[Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua]]ren zati izan zelarik.

 

 

[[Fitxategi:United irishmen 1.jpg|thumb|left|250px|[[Society of United Irishmen|Irlandar Batuen Elkarteko]] kideak.]]

[[XIX. mendea]]n Irlandako biztanleriaren bilakaerak bapateko etena jasan zuen. [[1841]]an uharteak 8 milioi biztanle izatetik [[1921]]an 4 milioi biztanle bakarrik izatera iragan zen. Biztanleria murrizketa horren eragiletako bat [[1845]]-[[1852]] bitartean jazotako [[Irlandako Gosete Handia]] izan zen, milioi bat lagunen heriotza eragin zuelarik. Halere, biztanleriaren murrizketa handi horren eragile nagusiena uhartearen [[ekonomia]] kaxkarra izen zen, honen ondorioz ia [[XXI. mendea]]ren hasiera arten uhartean emigraketaren kultura oso sustraitua egon zelarik,

 

 

Irlandako emigrazio joera honek denbora luze jo zuen, halere [[1990ko hamarkada]] eta [[2000ko hamarkada]]n Irlandaren ekonomiak hobetze handia jasan zuen, maiz estatubatuar multinazionalen [[Europa]]ko ordezkarirzak Irlandan koktzen baiziren, Irlandako bizi kalitatea ere asko hobetu zen, fenomeno honi [[Zelta Tigrea]] deitu zitzaiolarik. Honela Irlanda usadioz etorkinen jaioterria zen herrialdea izatetik, beste herrialdeetako etorkinen helmuga izatera igaro zen. [[2004]]an Irlandako etorkin komunitate handiena [[polonia]]rrena zen, denera uhartean 150.000 poloniar zeudelarik. [[Lituania]], [[Letonia]] eta [[Txekiar Errepublika]]ko etorkin komunitateak nabarmenak ere badaude. Haietatik gain, [[errumania]]rrak ere badaude, eta ia kopuru txikiagoetan [[nigeria]]rrak, [[txina]]tarrak, [[italiar]]rrak, [[portugal]]darrak, [[espainiar]]rak... ere bai. Etorkin komunitate hauek nagusiki hiri handietan daude: [[Dublin]], [[Belfast]], [[Cork]], [[Limerick]] edota [[Galway]].

[[Daniel Day-Lewis]] jaiotzez [[Ingalaterra|ingelesa]] izan arren irlandar nazionalizatea duen aktorea da; [[Sam Neill]] [[Zeelanda Berria|zeelandaberriar]] aktorea berez Ipar Irlandako [[Omagh]] hirian jaioa da; aita alemaniarra eta ama irlandar duen [[Michael Fassbender]] aktorea [[Alemania]]n jaio eta haurtzarotik Irlandan bizi izan da.

 

 

Irlandan filma ospetsu ugari ere girotu izan dira: ''[[Man of Aran]]'' ([[1934]]), ''[[The Informer (1935eko filma)|The Informer]]'' ([[1935]]), ''[[The Quiet Man]]'' ([[1952]]), ''[[Captain Lightfoot]]'' (1955), ''[[Mise Éire]]'' ([[1959]]), ''[[Ryan's Daughter]]'' ([[1970]]), ''[[Barry Lyndon]]'' ([[1975]]), ''[[Excalibur (filma)|Excalibur]]'' ([[1981]]), ''[[The Dead (1987ko filma)|The Dead]]'' ([[1987]]), ''[[Taffin]] ([[1987]]), ''[[My Left Foot]]'' ([[1989]]), ''[[The Field (filma)|The Field]]'' ([[1990]]), ''[[Hidden Agenda (1990eko filma)|Hidden Agenda]]'' ([[1990]]), ''[[The Commitments (filma)|The Commitments]]'' ([[1991]]), ''[[The Crying Game]]'' ([[1992]]), ''[[The Snapper]]'' ([[1993]]), ''[[In the Name of the Father]]'' ([[1993]]), ''[[Circle of Friends]]'' ([[1995]]), ''[[Michael Collins (filma)|Michael Collins]]'' ([[1996]]), ''[[Some Mother's Son]] ([[1996]]), ''[[The Van (1996ko filma)|The Van]]'' ([[1996]]), ''[[The Boxer]]'' ([[1997]]), ''[[The General (1998ko filma)|The General]]'' ([[1998]]), ''[[The Nephew]]'' ([[1998]]), ''[[Angela's Ashes (filma)|Angela's Ashes]] ([[1999]]), ''[[Agnes Browne]]'' ([[1999]]), ''[[Ordinary Decent Criminal]]'' ([[2000]]), ''[[Bloody Sunday (filma)|Bloody Sunday]]'' ([[2002]]), ''[[Evelyn (filma)|Evelyn]]'' ([[2002]]), ''[[The Wind That Shakes the Barley (filma)|The Wind That Shakes the Barley]]'' ([[2006]]), ''[[Once (filma)|Once]]'' (2007) eta ''[[The Shore (filma)|The Shore]] ([[2011]]).