Lo-belar: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\|(.*)\}\} +{{commonskat}})
Assar (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
4. lerroa:
| authority = [[L.]]
}}
[[Fitxategi:Papaver somniferum flor.jpg|thumb|leftright|250px|Lo-belar lorea]]
'''Lo-belarra''' edo '''Opio-belarra''' (''Papaver somniferum'') [[landare]] mota bat da, [[mitxoleta]]ren familiakoa. Belar hau erabiliz lortzen da [[opio]]a eta honen eratorriak: [[heroina]], [[morfina]], [[tebaina]], [[kodeina]], [[papaberina]] eta [[noskapina]]. Haziak jateko onak dira eta [[olio]] osasungarriak ekoizteko erabiltzen dira, batez ere entsaladan.
[[Fitxategi:Mohn z06.jpg|thumb|leftright|250px|Fruitu lehortuak]]
'''Lo-belarra''' edo '''Opioopio-belarra''' (''Papaver somniferum'') [[landare]] mota[[espezie]] bat da, [[mitxoleta]]ren familiakoa., Belarhainbat hau[[droga]] erabilizekoizteko lortzenerabiltzen dadena. Lo-belarretik sortzen dira [[opio]]a eta honenhorren eratorriak: [[heroina]], [[morfina]], [[tebaina]], [[kodeina]], [[papaberina]] eta [[noskapina]]. Haziak jateko onak dira eta [[olio]] osasungarriak ekoizteko erabiltzen dira, batez ere entsaladan.
 
== Ezaugarriak ==
Lo-belarra urtekourteroko landare motalandarea da. Zurtoina 1,5 m luze izatera irits daiteke eta lore [[zuri]] handia du, baina [[lila]] kolorekoa ere izan daiteke eta erdialdea [[more]]a ere izan dezake. Kapsula handia eta biribila ekoizten du haziak gordetzeko.
[[Fitxategi:Papaver somniferum flor.jpg|thumb|left|250px|Lo-belar lorea]]
[[Fitxategi:Mohn z06.jpg|thumb|left|250px|Fruitu lehortuak]]
 
Lo-belarra urteko landare mota da. Zurtoina 1,5 m luze izatera irits daiteke eta lore [[zuri]] handia du, baina [[lila]] kolorekoa eta erdialdea [[more]]a ere izan dezake.
 
Kapsula handia eta biribila da eta bertan haziak gordetzen ditu.
 
== Erabilera ==
Loreak apaingarri gisa erebiltzenerabiltzen dira.
 
Haziak [[sukaldaritza]]n erabiltzen dira, batez ere [[europaEuropa]] ekialdean, [[ogi]]aari eta [[opil]]akei aromatizatzekousaina emateko.
Loreak apaingarri gisa erebiltzen dira.
 
Ohiko sendabelarra da landatzen den herrialdeetan, batez ere bere eragin somniferoa dela-eta.
Haziak [[sukaldaritza]]n erabiltzen dira, batez ere [[europa]] ekialdean, [[ogi]]a eta [[opil]]ak aromatizatzeko.
 
Heldu gabeko kapsulak ebakitzean lika [[esne]]kara jariatzen du. Lika edo latex hau [[opio]]a ekoizteko erabiltzen da, batez ere [[heroina]] moduan hartzeko. OpioaOpioak [[alkaloide]] ugari du eta, aktiboenak [[morfina]] eta [[kodeina]] diraizanik.
Ohiko sendabelarra da landatzen den herrialdeetan, batez ere eragin somniferoa dela-eta.
 
Heldu gabeko kapsulak ebakitzean lika [[esne]]kara jariatzen du. Lika edo latex hau [[opio]]a ekoizteko erabiltzen da, batez ere [[heroina]] moduan hartzeko. Opioa [[alkaloide]] ugari du eta aktiboenak [[morfina]] eta [[kodeina]] dira.
 
== Ekoizpena ==
Badirudi antzinakoa dela miutxoletarenmitxoletaren famialkofamiliako belarrenespezie honen ekoizpena, [[Neolito]] garaitik herrixken inguruan landatzen baitzen. Belarraren eta honenharen eratorrien merkaturatze eta ekoizpena nazioartean arautua dago, [[1921]]ean lehen aldiz opioaren nazioarteko biltzarrean eta [[1961]]an drogei buruzko biltzarrean.
 
[[Afganistan]] bilakatu da munduko opio ekoizlerik handiena, [[taliban]]en erregimena erori ondoren, [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuek]] eta hauen aliatuak egindako gerrari esker. [[2004]]an estatu honekhorrek munduko kontsumoaren %75a hornitzen zuen. Lo-belarraren landaketa da lurralde txiro eta urrutikoetako nekazariek lortu dezaketandezaketen ogibide onuragarri bakarrenetakoa, [[ur]] gutxi eta zainketa urri behar baititu.
Badirudi antzinakoa dela miutxoletaren famialko belarren ekoizpena, [[Neolito]] garaitik herrixken inguruan landatzen baitzen. Belarraren eta honen eratorrien merkaturatze eta ekoizpena nazioartean arautua dago, [[1921]]ean lehen aldiz opioaren nazioarteko biltzarrean eta [[1961]]an drogei buruzko biltzarrean.
 
[[Afganistan]] bilakatu da munduko opio ekoizlerik handiena, [[taliban]]en erregimena erori ondoren, [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuek]] eta hauen aliatuak egindako gerrari esker. [[2004]]an estatu honek munduko kontsumoaren %75a hornitzen zuen. Lo-belarraren landaketa da lurralde txiro eta urrutikoetako nekazariek lortu dezaketan ogibide onuragarri bakarrenetakoa, [[ur]] gutxi eta zainketa urri behar baititu.
 
[[Sukaldaritza]]n erabiltzeko haziak ekoizteko egiten diren legezko landaketa gehienak [[Turkia]]n eta [[Txekia]] daude.
 
== Ikus, gainera ==