Loiola (Donostia): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
No edit summary
16. lerroa:
|altuera=3
}}
'''Loiola''' [[Donostia]]ko ([[Gipuzkoa]]) auzoa da. 2006ko erroldaren arabera, 4.547 biztalebiztanle ditu. Populazioaren %37,30 elebiduna, hiriko batazbestekoaren zerbait azpitik (%40,35)[http://www.euskaraz.net/donostia-soziolinguistika/euskara/auzoka.html].
 
 
== Kokapen geografikoa ==
Topoaren treanbideektrenbideek, Loiolako saihesbideak eta [[Urumea]] ibaiak mugatutako triangelua auzoaren bihotza da. Azken urteotan, eskuhartze urbanistikoak burutu dira; eta orain hasi dira egiten hainbat ekimen: ibaiaren berreskuratzea, etxebizitza berrien eraikuntzak, e.a.
 
Egiako auzoaren hegoaldean kokatzen da, bere zatirik haundienahandiena [[Urumea]] ibaiko ezkerraldeko ertzean aurkitzen delarik.
 
Ekialdean, [[Altza]] eta [[Intxaurrondo]]rekin muga ezartzen du, hegoaldean, [[Martutene]]rekin; Iparraldean, [[GI-20]] saihesbideak [[Amara Berri]]tik bereizi egiten dute, eta beraz, administratiboki behintzat, auzotik kanpo geratzen da LoiokakoLoiolako lur eremu historikoetako bat: [[Loiolako Erriberak]].
 
Beste gune batzuk: ‘Lorategi-hiria’; Igeltegi eta La Salle; [[Patxillardegi baserria]] eta inguruko eraikuntza multzoa.
38 ⟶ 37 lerroa:
Loiola izenari buruzko lehen aipamena ez da argia, baina gaur egun auzoa dagoen lur eremuaren inguruko aipamena egiten da [[Leire]]k 1014an eginiko donazioetan.
 
Aro modernoan zehar jakina da inguru honetan hainbat baserri sortzen joan zirela. Idatzizko lehen aipamena 1771an elizak diezmoakhamarrenak kobratzeko lantzen zituen liburu txukun eta zorrotzetan topa ditzakegu. Bertan 28 etxe aipatzen dira, besteak beste: Bordaberri; Errotaburu; Agirre-Errota; Agirre; Alborronea; Lukaseme; Olatxo; Txurriategi; Goia-erribera; Agirretolare; Antzieta Goikoa; Antzieta Behekoa, Lobaina; Albaizarene; Parratxene; Errekalde; Agirre-Blancaflor; Larrañategi Behea; Larrañategi Goia; Aranbutegi, Patxillardegi...
 
1813ko zentsoarenzentsuaren arabera, Loiolak 473 biztanle zituen. Ez da kopuru txikia kontuan badugu Donostian harresien baitan bizi zirenak 2.600 inguru zirela.
 
1912 urtean auzoaren itxura aldatuko zuen lehen azpiegitura eraiki zen, [[Donostia]] eta [[Hendaia]] lotzen zituen trenbidea. Bertatik ''Tren Frontera'' igarotzen zen, gaur egun [[Topo]] ezizenez ezaguna. Trenbide honen eraikuntzari esker, erdialdearekin aise komunikatuta egongo ziren txaletak eraikitzeko egitasmoari bultzada eman zitzaion. Modan zegoen garai hartan Europan, Britainia Handian batez ere, natura hiriaren baitan sartzeko saiakerak eta han -hemenka Garden Cities-ak eraikitzen hasi ziren. [[María Cristina]] erreginak jarri zuen urbanizazio berri honen lehen harria 1916an. Egitasmoak ez zuen arrakasta handirik izan eta 15 txalet baino ez ziren eraiki gaur egun [[Lorategi Hiria]] edo Ciudad Jardín deitzen diogun eremuan. Dena den, egitasmo honek auzoaren lehen hiriztatzea ekarri zuen (kaleak, espaloiak, argiztatzea....).
 
Loiolako paisaia erabat eraldatuko zuen bigarren azpiegitura handia [[Loiolako KoartelakKuartelak]] izan ziren eta 1926an inauguratu ziren. Eraikuntza honek suposatu zuen historikoki Alde Zaharrean kokatutako ejerzitoaarmada Loiolara mugitzea. KoartelenKuartelen eraikuntza bultzada izan zen biziberritze hirigintza egitamoakegitasmoak auzoan burutzeko, nahiz eta, LoretegiLorategi Hiria bezalako proiektu erresidentzialak baztertu ziren eta langileei zuzenduriko hirigintza hobestuhobetu zen. 1927an idatzi zen Loiolako Kaskoari zegokion hiri-berrantolakuntza lehen planoa. Gune zaharraren inguruan, 3 eta 4 mailatako etxebizitzak eraiki ziren eta honek lehen desoreka ekarri zuen maila baxuko etxe eta baserriekin alderatuz. Auzoko parrokia 1937an inauguratu zen dagoeneko jendetsua bilakatzen ari zen auzoari zerbitzu emateko.
 
40. hamarkadan, [[''[[Patronato de Casas Militares'']]'' delakoak militarrentzako hainbat etxeen eraikaikuntzaeraikuntza hartu zuen bere gain. Azken eraikuntza hauekin, beteta geratzen da jada Topo, Donostia-Hernani errepidea eta Urumea ibaiak osaturiko trianguloarenhirukiaren hiri-espazioa.
 
70. hamarkadan 4 eta 10 pisu bitarteko blokeak eraikitzen dira [[Zorroaga]]ko malden inguruan.
 
 
=== Auzuneak ===
65 ⟶ 63 lerroa:
 
== Jaiak ==
[[File:Loiolako Festak 1957 programa.JPG|thumb|Loiolako Jaiak 1957ko esku-programa]]San Inazioetan ospatzen dira auzoko jaiak, uztailaren 31ean. Jaiei hasiera emateko iltze erraldoi bat zintzilikatzen da Eliz Kalean. Jaien azken egunean Iltzeari agurra egiten zaio. Auzokoek Loiolako kaleak zeharkatzen dituzte bakoitzak eskuetan kandela bat duela. Txarangak giroa alaitu eta tristetutristatu egiten du.
 
== Ikus gainera ==
78 ⟶ 76 lerroa:
 
{{Atari|Euskal Wikiatlasa|Euskal Herriko Wikiatlasa}}
{{geografia zirriborroa|EH-GI}}
 
{{Donostiako auzo aurkibidea}}